Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Side 49

hreyfanleika. Þróun er einn atburðareiginleikanna sem ástandssagnir hafa
aðgang að þegar þær eru notaðar sem atburðarsagnir, ásamt tímabindingu
og stjórn. Það þýðir að þegar ástandssögn er notuð sem atburðarsögn
getur hún fengið þróunareiginleika slíkra sagna og getur þar með staðið í
framvinduhorfi, sem hún og gerir þegar aðstæður eru þannig. Helsti gall-
inn við þessa útskýringu er hins vegar sá að ástandssagnir með vera að fá
sjaldnast vísbendi um þróun en mun oftar þá að um tímabundnar aðstæð -
ur sé að ræða. Þessi tveir eiginleikar eru þó náskyldir og mögulegt er að
hlustandinn skilji þróunareiginleikann fyrst og fremst þannig að um
tímabundið ástand sé að ræða. Tímabindingin virðist nefnilega leika mikil -
vægt hlutverk þegar kemur að merkingu orðasambandsins vera að + nh.
og það verður enn frekar ljóst þegar við skoðum orðasambandið í svo-
kölluðu íþróttamáli og með endurteknum atburðum. Við skulum því líta
nánar á slíkar setningar.
3.4 Íþróttamál og endurteknir atburðir með vera að + nh.
Eins og fram kom í upphafi þessarar greinar eru stundum gerðar athuga-
semdir við notkun vera að í setningum þar sem atviksorð eins og vel eða
illa koma fyrir eins og til dæmis í þessu sem hér fer á eftir:
(74)Íslendingar eru að spila vel undir stjórn Lars Lagerbäck.
Notkun vera að + nh. í setningum eins og þeirri í (74) var upphaflega tengd
íþróttamáli sérstaklega og í því sambandi hefur stundum verið talað um
„íþróttahorf“ eða „handboltahorf“. Þórey Selma Sverrisdóttir (2001) kann -
aði notkun orðasambandsins í íþróttapistlum Morgunblaðsins frá 1990 til
2000. Kom í ljós að slíkum dæmum fjölgaði greinilega í þessari heim ild,
sem er væntanlega nokkuð dæmigerð fyrir málnotkun um íþróttir.35 Setn -
ingar af þessu tagi voru líka kannaðar í Tilbrigðaverk efninu þar sem í ljós
kom að þátttakendur töldu þær almennt fremur tækar, á hvaða aldri sem
þeir voru, og hafa Höskuldur Þráinsson o.fl. (2013), með hliðsjón af niður -
stöðum Þóreyjar Selmu, túlkað þær niðurstöður þannig að um sé að ræða
breytingu á málnotkun sem sé að breiðast álíka hratt út til allra aldurs-
hópa. Nokkur dæmi um mat þátttakenda í Tilbrigðaverkefninu eru sýnd
„Nafnháttarsýki“ 49
35 Nú eru allt aðrar aðstæður til rannsókna á talmáli og talmálskenndu ritmáli en þegar
Þórey Selma gerði sína rannsókn. Því væri nú hægt að rannsaka þróun vera að + nh. í
íþróttamáli og öðrum textagerðum mun ítarlegar en hún hafði tök á, t.d. með því að rann-
saka tiltækar málheildir. Þar má m.a. nefna Markaða íslenska málheild (Sigrún Helgadóttir
o.fl. 2012) og Sögulega íslenska trjábankann (Eiríkur Rögnvaldsson o.fl. 2012).