Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Page 61

hafa lengi þótt tækar í framvinduhorfi í ensku og vel má vera að það megi
að einhverju leyti skýra á þann hátt að þarna sé um að ræða atburðarsagnir
í ensku en ekki í íslensku, eins og áður var nefnt.
Þær sagnir sem óyggjandi hafa verið greindar sem ástandssagnir í
báðum málum virðast hins vegar haga sér svipað. Í könnun Gunnars kom
í ljós að almennt fengu slíkar ástandssagnir fremur svipaða dóma í málun-
um tveim nema Íslendingar höfnuðu sögninni skilja í mun ríkara mæli í
framvinduhorfi en hinir ensku höfnuðu understand í slíku samhengi. Aftur
á móti voru nokkrar sagnir sem þóttu verri í framvinduhorfi í ensku en í
íslensku, svo sem know/kunna , mean/meina og prefer/taka fram yfir. Af
þessu dregur Gunnar þá ályktun að notkun orðasambandsins vera að í
íslensku sé ekki eins og notkun orðasambandsins be + lh.nt. í ensku. Það
útilokar hins vegar ekki að um einhver ensk áhrif sé að ræða á notkun vera
að + nh. í íslensku, en það að málin hegða sér alls ekki eins hlýtur að
minnsta kosti að veikja þá kenningu.
Önnur skýring á umræddum breytingum á notkun framvinduhorfs í
ensku og íslensku er sú að bæði tungumálin séu að ganga í gegnum sam-
bærilega breytingu. Eins og fram hefur komið eru íslenska og enska einu
germönsku málin með málfræðilegt framvinduhorf. Bybee og Dahl (1989)
og Heine (1994) hafa sýnt fram á að það sé almenn tilhneiging til þess að
framvinduhorf þróist yfir í almennt ólokið horf og að algengt millibils-
ástand sé að framvinduhorfsformgerðir séu notaðar með flokkum sem
vanalega geta staðið í loknu horfi (þar sem það er sérstaklega merkt) en að
öllu jöfnu ekki í framvinduhorfi, svo sem ástandssögnum. Nokkuð hefur
verið rætt um það hvort hið enska framvinduhorf sé að þróast yfir í ólokið
horf (t.d. Goossens 1994:165, Kranich 2010:167 og áfram) og Kranich
(2010:188) heldur því fram að framvinduhorfsformgerðin hafi að minnsta
kosti víkkað merkingarsviðið þótt tengsl framvinduhorfs við virkni og tíma-
bundnar aðstæður bendi til þess að breytingin sé að minnsta kosti ekki um
garð gengin. Ekki er ólíklegt að eitthvað sambærilegt sé á ferðinni með
íslenska framvinduhorfið. Einungis tíminn mun leiða það í ljós.
5. Lokaorð
Í upphafi voru eftirfarandi rannsóknarspurningar settar fram:
1. Hvers vegna hefur yfirleitt ekki verið hægt að nota vera að með
sögnum og orðasamböndum sem tákna einhvers konar ástand
(ástandssögnum)?
„Nafnháttarsýki“ 61