Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Page 148

Síðara dæmið úr V. kafla er tafla 20 (bls. 440). Taflan, sem er yfirlitstafla,
sýnir hlutfall nýjunga í ritum frá 14. öld til miðrar 17. aldar, og eins og sjá má vex
það nokkuð jafnt og þétt frá fyrri hluta 15. aldar.
Við athugunina í V. kafla fundust langsamlega flest dæmi og hægt var að
fylgjast betur með þeirri breytingu en öðrum. Á mynd 1 úr V. kafla (bls. 443)
sést s-kúrfan svokallaða, sem oft er sýnd í umfjöllun um málþróun. Myndin á
að sýna hvernig breyting byrjar hægt, síðan eykst hraðinn og svo dregur aftur úr
honum í lokin. Þessu er oft líkt við útbreiðslu sjúkdómsfaraldurs. Og það er ein-
mitt þetta sem virðist vera raunin í þróun eignarfornafnanna þriggja.
Ég hef hér að framan reynt að gefa dálitla innsýn í hvernig ég hef tekist á við
fyrri meginspurninguna — þ.e. að rekja beygingarþróun orðanna. Það mætti
kannski halda að það hafi verið fremur einfalt verk, en kannski heldur leiðigjarnt,
eins konar föndur eða handavinna. Sú lýsing er mjög fjarri sanni. Dæmasafnið að
baki hverju viðfangsefni dregur ekki sjálfkrafa upp mynd af því sem gerðist. Það
þarf að ráða í efniviðinn og stilla honum upp á ýmsa kanta, skoða og endurskoða
Katrín Axelsdóttir148
ritunartími rit — töflur hlutfall heildar-
nýmynda fjöldi dæma
13. öls, hdr. 14. öld Möðruvallabók (tafla 5) 1% 209
14. öld, hdr. 15. öld Riddarasögur (tafla 6) 1% 236
Fyrri hluti 15. aldar Íslensk frumbréf (tafla 7) 0% 53
Fyrri hluti 16. aldar Reykjahólabók (tafla 9) 6% 264
Mið 16. öld Nýja testamenti Odds 28% 366
(tafla 10)
Nýja testamenti Guð- 34% 355
brandsbiblíu (tafla 13)
Ofanverð 16. öld Gamla testamenti Guð- 54% 1043
brandsbiblíu (tafla 12)
Bréf Guðbrands Þorláks- 67% 366
sonar (tafla 14)
Fyrri hluti 17. aldar Bréf Þorláks Skúlasonar 92% 153
(tafla 17)
Mið 17. öld Bréf Gísla Þorlákssonar 89% 313
(tafla 18)
Tafla 20: Hlutfall nýmynda í ýmsum ritum frá 14. til 17. aldar.