Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Page 182

5. spurning:
a. Á að líta þannig á aukningu að við heila orðmynd sé bætt nýju merki og
eftir breytinguna sé myndin „aukin“ sem því nemur, eins og á við um
íslenska eignarfallið fjár-s?
b. Þarf ekki að miða við að aukningin hafi búið til orðmyndir sem hafa verið
til í raun og veru (um lengri eða skemmri tíma)?
c. Kemur aukning yfirleitt til greina í tilviki þgf.et.hk. hvorutveggju?
5. Framlag til sögulegra málvísinda
Í formála ritgerðarinnar er ekki sérstakur kafli um sögu rannsókna á sviði sögu-
legrar beygingarfræði sem sýnir á hvaða fræðilega grundvelli höfundur hennar
stendur og hvaða hugmyndum eða aðferðum hann hafnar. Af verkinu í heild
getur lesandinn hins vegar metið hvað Katrín telji sig geta nýtt af kenningum
eldri fræðimanna.
Í eftirmála eru niðurstöður dregnar saman á ýmsan hátt, og þar er meðal annars
gefið yfirlit um þær gerðir áhrifsbreytinga sem höfundur telur orðin sex hafa orðið
fyrir. Sá kafli getur, eins og formálinn, nýst lesendum sem vilja leita uppi umfjöll-
un um þær í meginköflunum. Hann er þannig vegvísir en bætir ekki miklu við.
Framar í ritgerðinni hefur komið fram glíma við hugtök og heiti sem erlendir
fræðimenn hafa notað til að lýsa breytingum á beygingu, og doktorsefnið hikar
ekki við að laga þau að viðfangsefninu. Meðal annars kemur fram að Katrín fer
ekki með hugtakið aukningu á alveg sama hátt og Haspelmath hafði skilgreint
affix pleonasm (115. nmgr. bls. 138) og leggur sinn eigin skilning í fyrirbærið rím-
myndun (bls. 39–40).
Út úr verkinu má því lesa að hvaða gagni ýmsar erlendar fræðikenningar
nýtast til að útskýra breytingar á beygingu þeirra orða sem það fjallar um. Í eftir-
mála er einnig fjallað um spurningar sem hafa vaknað við þessar rannsóknir, t.d.
hvort tengsl séu milli tíðni og sumra tegunda áhrifsbreytinga. Þó hefði verið
gagnlegt að draga skýrar fram í lokin á hvern hátt efniviður ritgerðarinnar og
niðurstöður rannsóknanna varpa nýju ljósi á fræðikenningarnar. Hvað gæti fyrr-
nefndur Haspelmath til dæmis lært af Katrínu um aukningu?
Þess vegna verður síðasta spurning mín til doktorsefnisins þessi:
6. spurning:
Hvað geta fræðin um eðli beygingarbreytinga lært af þessu verki?
6. Lokaorð
Ritverk Katrínar Axelsdóttur, Sögur af orðum, er grundvallað á nákvæmri heim-
ildavinnu og vandaðri fræðimennsku. Verkið geislar auk þess af einlægum vilja til
að skilja og útskýra breytingar á beygingu sem eru margar hverjar torræðar.
Guðrún Þórhallsdóttir182