Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Qupperneq 207

(sjá t.d. dæmið með þeim í (2) hér framar) en nafnliðir koma líka fyrir.
Tilvísunarsetningar eru algengasta setningagerðin (sjá bls. 145). Hér er (stytt)
dæmi um viðbót sem er tilvísunarsetning (sjá bls. 146–147):
(6) …
4. A: bara farið til Jóns eða eitthvað
5. A: jájá
6. (2.1)
7. →B: Jón↑
8. →A: °Jón°
9. →B: sem var hérna↑
Í framhaldi af þessu er svo vakin athygli á því að hlutverk viðbótanna getur verið
mismunandi í samtalinu. Algengast er að markmið þeirra sé að aðstoða A á ein-
hvern hátt (e. supportive actions) eða kanna hvort rétt sé skilið (e. checking under -
standing, sbr. bls. 163, sjá líka umræðu í kringum (2) hér framar). Aðstoðina má
svo flokka niður nánar. Ein kunnugleg gerð er svo það sem Þórunn kallar eða -
viðbætur (e. eða-extensions). Þær eru reyndar bara tvær í dæmasafni Þórunnar og
hér er önnur þeirra, nokkuð stytt (sjá bls. 177–178 í ritgerðinni):
(7)…
12. →A: bíddu búa þau á Hóli↑
13. →B: eða í Garði↓
14. →C: eða Garði↓
15. →A: eða Garði↓
Greiningin á efni sjötta kafla er talsvert viðameiri en þetta, einkum á þeim hlut-
verkum sem viðbæturnar gegna í samræðunum og líka hvernig A bregst við ólík-
um tegundum þeirra, en hér er ekki rúm til að ræða þá hluti frekar.
Í sjöunda kafla eru svo mikilvægustu þættir rannsóknarinnar dregnir saman
og kaflanum lýkur með ábendingum eða óskalista um frekari rannsóknir af
svipuðu tagi. Þar er m.a. bent á að fróðlegt væri að bera samtölin í ÍSTAL saman
við annars konar samtöl og orðræðu. Efnið í ÍSTAL er nokkuð einsleitt að því
leyti að þátttakendur í samtölunum þekktust og samtölin voru óformleg. Eins og
rakið er hjá Eiríki Rögnvaldssyni (2013) eru fleiri íslensk talmálssöfn til og við
þann lista mætti bæta talmálsefni sem Finnur Friðriksson safnaði fyrir doktors-
verkefni sitt (2008). E.t.v. má nýta eitthvað af þessu efni til samanburðar af því
tagi sem Þórunn talar um þótt því hafi verið safnað í öðrum tilgangi. En svo er
auðvitað líka brýnt að safna meira talmálsefni, gera það aðgengilegt og vinna úr
því.
Í lokin má svo minna á að þótt samtalsrannsóknir hafi til þessa ekki verið
mjög fyrirferðarmiklar á Íslandi er doktorsritgerð Þórunnar ekki eina doktorsrit-
gerðin sem hefur verið skrifuð um íslenskt efni þar sem samtalsgreining kemur
við sögu. Áður hafa Camilla Wide (2002), Helga Hilmisdóttir (2007) og Guðrún
Theodórsdóttir (2010) skrifað doktorsritgerðir þar sem aðferðir samtalsgreining-
Ritfregnir 207