Fjölrit RALA - 10.01.1979, Side 14

Afbrigði
-12-
2. Afbrigðatilraunir á Sámsstöðum árin 1934-1971.
Tilraunastöðin á Sámsstöðum tök til starfa árið 1927. Arið 1930 fékk
Klemens Kr. Kristjánsson tilraunastjöri kartöfluafbrigðið Gullauga sent frá
Holti við Tromsö í Noregi. Gullauga hlaut fljötlega vinsældir og hefur hún
æ síðan verið talin einhver besta matarkartaflan.
Frá og með árinu 1934 voru gerðar afbrigðatilraunir með kartöflur á
Sámsstöðum. Innlendu afbrigðin voru lítið reynd, en afbrigði frá nágrannalönd-
unum þess meira. Innlendu afbrigðin þöttu að ýmsu leiti lakari en bestu erlendu
afbrigðin. Næmi þeirra gagnvart kartöflumyglu var oft meiri en erlendu afbrigð-
anna og smælki mun meira, einkum í köldum sumrum.
I samanburðartilraunum á árunum 1938-1950 var Gullauga alla jafnan upp-
skerumest. Sjúkdömar ásöttu það afbrigði lítið, nema að stöngulsýki varð að-
eins vart. Afbrigðið Up to date var einnig uppskerumikið, svo og afbrigðin
Ben Lomond, Störi Skoti (Great Scot), Alpha, Eyvindur (Kerr's Pink), Rosefolia,
Akurblessun, Favourite og Green Mountain.
Gullauga var lang þurrefnaríkasta kartaflan og að meðaltali 19% sterkju-
ríkari en Eyvindur, Alpha, Ben Lomond og Up to date.
Alpha, Eyvindur og Störi Skoti töldust allgöðar matarkartöflur; lítið
mötta^kilegar gagnvart myglu, en nokkuð næmar fyrir stöngulsýki. Ben Lomond og
Rosefolia þöttu ekki eins göðar matarkartöflur, en þö ágætar úr sandgarði.
Rosefolia þötti ekki sárlega næm fyrir stöngulsýki og önæmari gagnvart myglu
en Ben Lomond.
Á árunum 1951-1954 voru um átta afbrigði í samanburðartilraun. Að meðal-
tali var Ben Lomond uppskerumestur, þá Alpha, Eyvindur, Rosefolia og Gullauga.
Árið 1955 var nokkrum afbrigðum bætt inn í samanburðartilraunina og á næstu
árum voru eftirtalin afbrigði einna uppskerumest: Ben Lomond, Kathadin,
Sequoia, .Dir. Johanssen, Bintje, Kennebec og Gullauga. Á árunum 1960-1971 eru
afbrigðin Gullauga, Helga, Bintje, Rauðar íslenskar og Saga ofarlega á blaði.
Hins vegar kom fram, að Gullauga þoldi illa válupptöku, en Rauðar íslenskar
þoldu hana sennilega einna best.
3. Afbrigðatilraunir á Skriðuklaustri árin 1948-1958.
Sumarið 1948 voru afbrigðatilraunirnar gerðar á Hafursá, en sumarið 1949
var tilraunastöðin færð að Skriðuklaustri og kartöflutilraunir æ síðan gerðar
þar.
Kartöfluafbrigði, sem mesta uppskeru gáfu á þessu árabili voru: Ben
Lomond, Dir. Johanssen, Gullauga, Gular íslenskar og Green Mountain, en alls