Fjölrit RALA - 10.01.1979, Síða 77

-75-
Illgresiseyðing
efni voru næg, sem komu í veg fyrir niðursig eitursins. Stórrigningar gátu
þó reynst hættulegar, og geta ætíð, komi þær skömmu eftir úðun. Sama máli gegndi
um Karmex DW, sem var þó ennþá vandmeðfarnara. Fyrir skemmdum þeim, sem hér
um ræðir, vottar á stöku stað á hverju ári, þar sem linuron (Afalon) er notað.
Er slíkt vissulega vísbending um, að skammtar séu í hærra lagi fyrir viðkoma
andi jarðveg. Af því, sem hér hefur verið dregið sést, að ótal mörg eru þau-
atriðin sem geta ráðið um árangur illgresishreinsunar með eiturefnum og að
mörgu þarf því að hyggja varðandi úðunarframkvæmdir.
g. Sérhæf efni. Illgresisefni, sem kemur til greina að nota eftir að
kartöflugrös eru komin upp, geta öðrum fremur talist vera sérhæf. Er það að
vissu leyti fremur í þess orðs merkinguen í reynd. Þau hnekkja vel á óæski-
legum gróðri, en hlífa kartöflujurtinni. Eigi að síður geta efni þessi valdið
tjóni, sé ekki sýnd fyllsta aðgæsla, því magn og notkunaraðferð eru að verulegu
leyti ákvarðandi um sérhæfnina og þar með útrýmingargetu efna. Sjaldan verður
brýnt nægilega fyrir notendum um gildi þess að fylgja í hvívetna leiðbeiningum
og fyrirmælum, er lúta að notkun illgresisefna. Þau eru vandmeðfarin og geta
reynst tvíeggjað vopn. Gildir þetta ekki síður um sérhæf efni en önnur. Sá
tími, sem yfirleitt hentar best til úðunar, þegar sérhæf efni eiga í hlut, er
skjótlega eftir að vel er komið upp, en tímatakmörkin eru oftast frekar afmörkuð.
Aðeins er um örfá efni að ræða á markaði, sem til álita kemur að nota á þennan
hátt við kartöflurækt, og er ekkert þeirra á boðstólum innanlands eins og er,
síðan Stam F-34 hætti að fást. Um tíma var mælt með notkun vissra hormónasam-
banda á þennan hátt, eins og Herbatox, Iso-Cornox og Propinox, en þau gátu rýrt
nokkuð uppskeru og valdið skemmdum á laufi kartaflna, en framkomin einkenni eru
þannig, að ekki verður með vissu gert upp á milli þeirra og einkenna af völdum
veirusjúkdóma. Einnig kom fyrir, að þau ullu óbragði á uppskerunni. Hormóna-
sambönd eru því afar lítið notuð lengur í þessari ræktun, enda þótt hér og þar
sé bent á þau ennþá. Það illgresiseitur, sem helst er nú notað, eftir að grös
eru komin á legg, er metribuzin, en því mun óhætt að úða uns kartöflugrös hafa
náð 4-5 cm hæð (Sencor, Sencorex). Eigi að síður eru framleiðendur fyrst og
fremst hvattir til þess að nota það áður en örla tekur á grösum. Hér hefur
metribuzin aðeins verið haft í athugunum eitt sumar og niðurstöður um áhrif og
öryggi þess liggja ekki enn fyrir. Kostur áðurnefndrar eyðingaraðferðar er m.a.
sá, að framleiðandinn fær nokkurt svigrúm til ráðstöfunar, auk þess verkar efnið
lengur fram á sumarið. Á hinn bóginn er aðferðin ekki óbrigðulli frekar en aðrar,
um gagnsemi við upprætingu illgresis.