Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2016, Page 123

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS122
að varanlegra þak hafi verið á þessum eldri hólfum en eins og áður sagði
hefur að líkindum verið tjaldað yfir þau yngri. Frekari úrvinnsla gagna
fer nú fram og er þess vænst að ýmislegt skýrist eftir því sem þeirri vinnu
vindur fram, þar með taldar aldursgreiningar.
Úrvinnsla felur meðal annars í sér greiningu dýrabeina en gríðarlegt
magn var grafið upp árin 2008-2015. Auk ákaf lega góðrar varðveislu voru
öll mannvistarlög sigtuð til að ná jafnvel minnstu fiskbeinum. Samanlagt var
safnað meira en einu tonni af dýrabeinum úr öllum skurðum og þau skráð.
Óþekkt mannvirki
Fyrir utan skurðina í verbúðahólana var grafinn lítill könnunarskurður
(númer 10 á mynd 8) í afar sendið svæði mitt á milli skurða 5 og 9.
Grjóthleðslur sáust á yfirborði í sandinum og var skurðurinn gerður í því
skyni að kanna gerð og varðveislu hleðslnanna. Í ljós kom að varðveisla var
hér afar góð, ekki augljóst landbrot eða vindrof og nær eingöngu sandur
og grjóthrun úr veggnum sjálfum í skurðinum. Ein fimm umför af grjóti
var að sjá af veggnum þegar greftri var hætt og var þá ekki komið að botni
hans. Það er því ljóst að minjar eru vel varðveittar á svæðinu nema þar sem
landbrotið er, og svo fremi að sandinn blási ekki ofan af þeim.
Bæjarhóll
Til að varpa skýrara ljósi á eldri minjar á staðnum var ráðist í að grafa
könnunarskurð í einn af bæjarhólunum sem stendur í túni upp af
Gufuskálavör. Á þessum hól, sem í örnefnaskrá er nefndur Útvegsbæjarhóll,
stóð timburhús síðustu ábúenda á Gufuskálum. Var með könnunarskurðinum
vonast til að hægt yrði að sjá breytileika í búskaparháttum og lífsafkomu
eftir tímabilum og kanna hvort tengja mætti slíkar vísbendingar við nálægð
verstöðvar. Fyrstu niðurstöður benda til að búið hafi verið á staðnum mjög
snemma, jafnvel þegar um landnám og að búsetan hafi byggst á útgerð,
ekki landbúnaði. Var þetta ráðið af jarðlagagerð og greiningu á dýrabeinum
á staðnum í sniðum þar sem mikið var af beinaúrgangi, langmest af
fiskbeinum en fjöldi kinda- og nautgripabeina vex eftir því sem ofar dregur
í hólinn. Landbúnaður virðist þó afar takmarkaður þar til kemur fram á 15.
öld og gæti það bent til að séð hafi verið fyrir þörfum aukins fólksfjölda í
stækkandi verstöðvum með auknu húsdýrahaldi á jörðinni sjálfri.46
46 Simpson 2014. Munnleg heimild.