Stefnir - 01.06.1955, Side 83

BRÉF FRF LESENDUM
.81
segja. Þeir megna ekki að afla sér efniviðar nema af skornum skammti, af því
að líf þelrra sjálfra er snauðara af andlegri reynslu, fegurð og siðferðilegsri
mennt en rithöfundi er nauðsynleg, og þegar við Kætist, að Þeir eru sínkir á
sjálfan sig og stundum ekki nógu gáfaðir, ekki nægilega sálrænir á fínan hátt
til þess að komast í innilega snerting við mannlífið og frábreytilegar mann-
eskjur, er ekki að vænta heilbrigðs ávaxtar. Þeir eru fátækir af andagiít, og
Þess vegna ekki listamenn. Hverjum rithöfundi er þörf á að korriast djúpt að
hjarta fólks, án þess að hafa það eitt i huga að hagnýta það, gleði þess ,og
sorgir, sem hrávið i skáldverk sín. Heiðariegir höfundar eru göíugir í hjarta
gagnvart verkinu, þeir bera virðing fyrir því og auglýsa ekki verðmæti þess
fyrir fram. Og snúum nú oss að hinum óheiðarlegu: Þessir vanþroska ritmenn
spinna sögu úr eigin lífi, sem er næsta fátæklegt, ef rýnt er I það með ofan-
greint í huga, þvi að þeir hafa i mesta lagi tekið á skófiu um sumarmánuðina,
setið í fóðruðum sætum í leigubifreið og snúið stýrissveif vagnsins, selt áíengi
við okurverði á laun vitstola mönnum af drykkju og komizt í tæri við nokkur
allra handa gögn af veikara kyninu. Þetta er hinn siöferðilegi bakgrunnur,
menntun þeirra og starfssvið og sjónarsvið, tiivalin reynsla fyrir höfunda
sannra glæpasagna og heppilegur forði til að taka af og að byrla þannig; ný
eiturlyf. I>etta er þeirra skóli. Manni finnst skrýtin tiltekt að skrifa um það
eitt, sem drengtr milli tektar og tvítugs telja karlmennsku og stórmannleik.
En Indriði G. Þorsteinsson, maður hartnær þritugur, fctur sér elíki fyrir
brjósti brenna að skrifa bók, hugfanginn af þessarl nýju rómantík. Hún heitir
múgrænu heiti, Sjötlu og níu af stöðinni — plebeilnn iöar undir nafninu •e-
gerist hér og þar í Reykjavik, en einkum lcringum Hreyíil og leynivínsölu og
myrlcraverk borgarinnar og náttúrlega er Keflavíkurflugvöllur nærtækur. Henni
lyktar váveiflega i sælurikinu Skagafirði, hjá Arnarstapa í Vatnsskarði, a£ því
hetjan deyr þar drottni sínum undir dodginum sínum. Kvenmaðurinn, auð-
stéttarafsprengi reykviskt, dagdraumadis leigubíistjórans I sögunni, er undirr
rót ógæfunnar, harmleiksins. Og áður en lengra er haldið, áður við skoðum
þessa nýju bók, er heppilegt að bregða sér aftur í tímann og skyggnast öriítið
um annað, sem hann hefur látið frá sér fara á torg.
*
II.
Hinn 16. sept. 1953 skrifaði ég nokkur orð um I. G. Þ. á æskulýðssíðu Morg-
unblaðsins, og þegar ég var ritstjóri tímaritsins ,,Líf og list“, birti ég
sögu hans, Vígsluhátiðina, í ritinu með hamingjuóskum til hans fyrir að vera
hlutskarpastur í smásögukeppni Samvinnunnar. Og i siðasta hefti Lifs, og
listar birtist ritdómur um smásagnasafn hans eftir Erlend nokkurn Jönsson,
og vegna inntaks dómsins Skellti ég íyrirsögn með, sem fræg er orðin: Náttúru-
mikill skáldsöguhöfundur, og var hún skilin á marga vegu. Guðm. Daníelsson
telur mér að þakka, að það orð komst á, að Indriði væri náttúrumikill (vel að
merlcja í skáldskap). Mikið eiga menn undir einni fyrirsögn! En það voru orð
mín um höf. í Mbl. á sínum tíma, sem mig langar til að yfirvega hér og gera
grein íyrir, vegna þess að þau stinga I stúf viö það, sem hér verður sagt. Hin
lofsamlegu orð voru skrifuð — og játa ég það af einlægni — einkum af per-
sónulegri vlnsemd, þau urðu til af viðbrögðum mínum, er ég hafði hlýtt á
nokkur atómsk hressingarskálaskáld níða niður þennan kunningja minn svo
ósanngjarnt, að ég greip til pennans og skrifaði sitt hvað ósanngjarnt, sem