Stefnir - 01.06.1955, Síða 84

STEFNIR
Ú
'ég gát ögjarnán staðiö við, ef ég beitti alvarlegri íhugun, en hins vegar fólst
í í>vi ósk um, að svo væri, sem ég áleit. Tek ég nú þessi skrifuðu orð min
aftur án. blygðunar, l>ví að „errare humanum est“ (að skjátlast er mannlegt),
segir latneskur orðskviður. Og ekki í fyrsta sinn, sem kunningjabrögð eru
óvérðskulduð inn á við og út á við. Má bó enginn misskilja hér nokkuð í bví
sambandi. En leiðum nú hugann að fyrri skrifum Xndriða:
Sagan, sem hlaut verðlaun í samkeppni hjá S.I.S., hét Blástör og varð
landsfræg i einu vetfangi vegna djarflegrar lýsingar á ástarfari ráðskonu
og bðnda. Hún er hressandi aflestrar eins og skemmtilegt bréf frá sjónarv.otti
að atburðinum, og maður rak óðara augun í áhrif frá stíl Steinbecks eða öllu
heldur að láni fengnum stíl á ísienzkri þýðingu af Steinbeck („The Grapes of
Wráth“ — Þrúgur reiðinnar —• isl. af Stefáni Bjarman). Þó koma þessi Stein-
becks-þýðara-samsuðu-áhrif berlegar i ijös i annarri sögu hans, Vígsluhátíð-
Inni, því að þar kannast allir, sem lesið hafa hvort tveggja, við skyldleikann
(,,The Wayward Bus“ — ísl. þýð. Skúli Bjarkan, heitir Duttlungar örlaganna),
og þar gerir Steinbeck sig sekan um að velta sér i bersögli og klámi án nokk-
yrs bókmenntalegs tilgangs, þótt djarflegar lýslngar í öðrum bókum, hans missi
Sjaidan marks og séu, að þvi er virðist, sjálfsagðar. Indriði virðist um þetta
Xeyti hafa tekið Steinbeck (þýddan Steinbeck) sér til fyrirmyndar i göllunum
án þess að gera sér grein fyrir kostunum.
Þá var Hemingvvay ekki farinn aö gera rúmrusk hjá honum, hann fór ekki
að skjöta upp kollinum, fyrr en ,,A rauðu ljósi,“ birtist I Birtingi 1953,
og ,,Að enduðum löngum degi“, sem var jólasaga bændablaðsins Timans, encla
var Indriði á Blástarar-skeiði sínu sennilega ekkert farinn að lesa Hemingway
& isienzku, það veit greinarhöf. með vissu, að minnsta kosti ekki „Klukkuna
kallar,“ sem honum hefur verið notadrjúg, kannski „Vopnin kvödd, sem er
handbök Indriða nr. 1 í þessari nýju sögu, eins og gerð verður grein fyrir
hér I þessum skrifum. Þessi jólasaga I.G.Þ. í Tímanum snerist um heiðarleg-
an skagflrzkan bónda ,sem alla ævi hafði stritað í sveita sins andlitis og var
á heimleið norðan frá Akureyri, dauðvona, með krabba í maga. Heming-
wayskar persónur bíða oft dauða síns, og siðferði Hemingways er, að hver
maður taki dauðanum keikur. Hann lætur E1 Sordo i „Klukkunni" taka hon-
um eins og asperíni, og Skagfiröingurinn hjá Indriða i „Að enduðum löng-
um degi“ minnir á slík viðbrögð. Þetta er síðasta ferð gamla bóndans, hann
férðast í vöruskrjóð, og Indriða tekst vel að lýsa bifreiðum, þvi hann þekkir
í>ær, siðan hann var bifreiðarstjóri sjáifur, og er óspar á að nota þær í skrif-
úm sínum, og munu þær eiga að tákna allt frá A til Ö. (Hemingway notar
hiris végar næstum öll vélknúin flutningsgögn, þvi að hann þekkir þau að
minnsta kosti úr þrem styrjöldum, og flugvél þekkir hann eins og konuiíkama,
því'að hann flýgur sjálfur. Indriði heldur sér við bifreiðina fram að þessu.
enda aldrei lent í hemingwayskum mannraunum. Að harka í Hreyfilsbil —
Indriði talar um í nýju sögunni, að bílstjórar séu í harki — er litili hetju-
Skapúr, og m.a. þess vcgna er erfitt að þykja epíkin i „Sjötíu og níu af stöð-
innl“ sannfærandi.
Á leiðirini mætir bóndinn vegavinnustrákum og býður þeim koníak ,og
höf. dregur upp örskotsmynd aftur í tímann af liðinni líísbaráttu hins feiga,
tvinnar þar saman við Jýsing á t'öruskrjóðnum, sem situr fastur í brekkunni á