Stefnir - 01.06.1955, Blaðsíða 88

86
STEFNIR
og höfuð hennar var álútt yfir reiminni. Hún mnndi vera um Jirítugt (herfi-
leg notkun skildagatíðar í þessu sambandi, sem sýnir amböguhátt í skæru
ljósi), og hár hennar var dökkt, og andiit hennar gott, en ckki fagurt. (í
,,Snjóunum“, segir Hemingway: ,,hún var ekki lagleg, en lionum fannst
andlitið geðslegt“), en þetta iítur bara svona út í vasaútgáfu Indriða. Kannski
var hún í bransanum. Gat einnig skeð hún hefði verið í Keflavík (íslenzka er
slegin til jarðar í þessari setningu). Húð hennar var mjög fíngerð og hakan
ekki sterk. Hún var glyðrulega klædd í ekki ncma léttri regnkápu yfir flegn-
um kjól, berhöfuðuð og í rauðum skóm háhæluðuin. Og nú kemur rúsínan í
pylsuendann: ,,I»að hlaut að vera óþægiiegt að aka með þessa staura neðan í
fótunum.“ Indriði er ekki betur sjáandi en svo, að hann líkir háum hælum á
kyenskóm við staura. Staurar eru yfirleitt þungir og sívalir hlutir. Þetta var
lýsing á kvenpersónu sögunnar, sem örlög vesalings bílstjórans eru háð. Kynni
Ragnars og hennar hefjast þarna á Stapanum, og það gerist ekkert, engin
spenna i loftinu. Lesari getur ekki trúað því, að þau dragist hvort að öðru.
Þótt Ragnar hjálpi henni um reimina, sem ætti að gefa tækifærið, er ekki að
sjá nokkurn kveik á milli þeirra. Hann kemst ekki í nákunnugleik við hana
nema með aðstoð viskís i næst-næsta kafla eftir ógætilegt tal um kynferðis-
mál. Höf. leitast við að lýsa Gógó þannig, að hún sé öðrum þræði fin frú, sem
taki ekki hvern, sem er, en vegna þess að fundir bílstjórans og hennar á
Stapanum, eins og höf. lýsir þeim, eru ekki nógu sannfærandi aðdragandi að
svo snöggum nánum kunningsskap í næst-næsta kafla, er ástarsambandið allt
óraunverulegt frá upphafi. Eftir fyrsta fund þeirra hefði verið eðlilegast að
ætla, að hún hringdi ekki í Ragnar, en sendi honum reimina, sem hann lánaði
henni. Lesari verður að fá það á tilfinninguna, að bílstjórinn hafi i upphafi
vakið áhuga konunnar með einhverju í fari sínu, að hiti sé í loftinu. Svo list-
rænt verður höf. að lýsa undanfara ástar vegna sannleiksgildis.
Þriðji kafli fjallar fyrst um leigubilstjórastéttina, og Indriði gerir þar barna-
lega og kostulega sálgreining á þessum skapgerðum, sem hann kallar
strákana, og segir: „Þetta voru harögerðir menn og samheldnir þótt þeir nörr-
uðust. Sumir báru skrípinöfn, en þeim var ekki flíkað útífrá. Þeir urðu feimnir,
ef einhver talaði hlýtt og einlæglega og umgengust þess háttar orðbragð af
mikilli varúð, og þeir vildu eklii láta neinn komast inn í sig.“ (Það væri þokki
að vaða inn i einn Hreyfilsbílstjóra ellegar hitt þó heldur! að hlýleikanum
og því, sem þeir geymdu í hjartanu (höfundur nú orðinn næstum klökkur og
prestlegur) og var ekki falt á hverjum degi, en mjög heilt og trútt (svo!) og
sterkt og órepandi (svo!) samt sem áður. Höf. kostar kapps um að gera þessa
nafntoguðu stétt að körlum í krapinu — fyrirmyndum að sönnum karlmönnum og
drengjum góðum, — ,,tough guyes“ á borð við fyrirmyndir að rómantískum
hetjum, einskonar drengilegum stríðsfélögum i líkingu við hetjur úr „Klukku
Hemingways og öðrum stríðssögum hans. Indriði skirrist ekki við að bregða
yfir þessa leynivínsaia episkum ljóma, sem fær enga stoð í raunveruleikanum,
Því að hvernig getur maður, sem velur sér jafn-löðurmannlegt lífsstarf eins og
að aka og harka út fé úr mönnum án ráðs og rænu og selja þeim vín verið
dæmigerður íslendingur, réttlínaður í siðferði? Þess vegna eru andstæðurnar,
hvitt og svart, sakleysiö og spillingin, ekki nægilega skýrt afmarkaðar í bókinni.
Bókin er þvi m. a. ekki átakanleg harmsaga, eins og henni er ætiað að vera-