Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1973, Blaðsíða 139

137
A þessum aldarfjórðungi hafa útgjöld vegna heilbrigðismála á hvert
mannsbarn allt að fimmfaldast á sama tíma og þjóðarframleiðsla og
einkaneysla hafa um það bil tvöfaldast að raungildi. Samdráttur í
framleiðslu og einkaneyslu í þjóðfélaginu virðist ekki draga úr
vexti heilbrigðisútgjalda, hvort sem um er að ræða fjárfestingu
eða rekstrarútgjöld.
Framangreind þróun á sér margar flóknar og samofnar orsakir, sem
ekkl verður gerð nákvsan grein fyrir án rækilegri rannsóknar. En
nefna má nokkrar meginástæður eins og fjölgun sjúkrarúma, aukið
umfang og fjölbreytileika þjónustunnar, tilkomu fullkomnari og dýr-
ari lækningatækja og hækkandi rekstrarkostnað.
Frá árinu 1950 til 1973 fjölgaði skráðum sjúkrarúmum úr 1378 í 2823,
sem samsvarar fjölgun úr 9,6 í 13,2 rúm á 1000 íbúa .1) Stofnunum
fækkaði aftur á móti úr 49 í 35 á þessu tímabili. Mörg sjúkraskýli
voru lögð niður og stærri sjúkrastofnanir komu í staðinn.
Heilbrigðisþjónustan er orðin miklu sérhæfðari og víðtækari en áður.
Um það vitnar fjölgun rúma á deildaskiptum sjúkrahúsum og sérstofn-
unum, fjölgun sérfræðinga í læknastétt og tilkoma fleiri sérmennt-
aðra heilbrigðisstétta. Þá er fyrirsjáanlegt að með aukinni heilsu-
gæslu utan sjúkrahúsa muni svið þjónustunnar færast enn meira út.
Tækjabúnaður sjúkrastofnana og heilsugæslustöðva nú er ekki sambæri-
legur við það, sem þekktist fyrir 2-3 áratugum, hvorki er varðar
kostnað eða gæði. Sem dæmi má nefna, að á heilsugæslustöðvum er
auk "almennra" lækningatækja, sem voru nær einu tækin sem héraðslækn-
ar hafa notað fram á þennan dag, gert ráð fyrir röntgentækjum og
ýmsum öðrum rannsóknartækjum. Einnig er gert ráð fyrir starfsað-
stöðu og tækjabúnaði fyrir annað sérlært heilbrigðisstarfslið en
lækna.
Samfara þessari aukningu og útþenslu þjónustunnar hefur rekstrar-
kostnaður heilbrigðisstofnana vaxið gífurlega. Ekki liggja fyrir
sundurliðaðar tölur um þessa þróun, en hlutdeild heilbrigðisþjónustu
í atvinnu landsmanna ætti að gefa einhverja vísbendingu um vaxandi
launakostnað. 1 töflu 2 kemur £ ljós, að hlutdeild heilbrigðisþjón-
ustu í atvinnu landsmanna hækkaði úr 3,0% árið 1963 í 5,7% árið 1974.
Störfum (mannárum) á sjúkrahúsum og öðrum heilbrigðisstofnunum hefur
fjölgað úr 1312 í 3884 á þessu tímabili, og er fjölgunin hlutfalls-
lega mun meiri í þessum þætti en öðrum þáttum heilbrigðisþjónustunn-
ar. (Itarlegri upplýsingar um þróun heilbrigðisútgjalda og atvinnu
við heilbrigðisþjónustu er að finna í II. kafla þessarar skýrslu.)
1) Tala sjúkrarúma er miðuð við skilgreiningu Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar, sjá t.d. World Health Statistics Annual,
1973-1976 - Volume III, Genéve 1976. Rúm á dvalarheimilum
aldraðra, stofnunum fyrir vangefna og á hluta stofnana fyrir
áfengissjúklinga (gæslustofnunum) eru ekki í ofangreindum töl-
um.