Bændablaðið - 02.12.2021, Qupperneq 1

23. tölublað 2021 ▯ Fimmtudagur 2. desember ▯ Blað nr. 600 ▯ 27. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Á síðasta ári voru sauðfjárbændur
í landinu 2.078 samkvæmt
haustskýrslum og höfðu ekki
verið færri í að minnsta kosti
þau 40 ár sem tölur mælaborðs
landbúnaðarins ná yfir.
Árið 1981 voru 3.258 sauð­
fjárbændur í landinu og þeim hafði
fjölgað í 3.380 árið 1991. Flestir voru
þeir í síðustu fjórum áratugum árið
1994, eða 3.853. Eftir það er stöðug
fækkun í þessari atvinnugrein og árið
2001 voru sauðfjárbændur 2.293.
Árið 2011 voru þeir orðnir 2.663
og eins og fyrr sagði 2.078 á síðasta
ári. Miðað við sláturtölur í haust eru
sauðfjárbændur enn að draga saman
seglin og einhverjir að hætta.
Mælaborð landbúnaðarins segir
sauðfjárbændur reyndar hafa verið
2.156 á árinu 2020, eða fleiri en
fram kemur á haustskýrslum fyrir
hvert bú. Skýringin kann að vera
að í einhverjum tilvikum séu fleiri
en einn skráðir á bú sem njóta
stuðningsgreiðslna þótt þeir skili
sameiginlegri skýrslu.
Meðalbúið í dag er með 186 fjár á
vetrarfóðrum
Vetrarfóðruðu sauðfé hefur fækkað
hlutfallslega mun meira en bændum
frá 1981, eða úr 794.097 fjár í 401.601
árið 2020. Árið 1981 var meðalfjöldi
sauðfjár á hvern bónda 244 gripir.
Árið 1991 var meðal sauðfjárbúið
með 144 gripi. Árið 2001 var
meðalbúið með 207 fjár. Á árinu 2011
var fjöldi fjár á hvern bónda orðinn
161 og 186 fjár á árinu 2020. Þróunin
í sauðfjárrækt virðist því ekki hafa
verið á sama veg og í kúabúskapnum,
þar sem búum hefur fækkað mjög en
þau sem eftir eru verða mun stærri.
Eigi að síður er oft um að ræða
gríðarlegan mun á stærð sauðfjárbúa,
sem sum hver telja um eða yfir 1.000
fjár. Það þýðir væntanlega að æ fleiri
bændur stunda sauðfjárbúskap sem
hliðarbúgrein við kúabúskap, eða
meðfram verktöku, eða hreinlega
sem tómstundabændur.
Rúmlega 66% fjárstofnsins á
búum með 400 fjár eða minna
Ef tölur um fjárfjölda eru settar
í samhengi við fjölda bænda,
þá hefur meðal sauðfjárbúið
minnkað talsvert. Hins vegar segir
meðaltal af þessum toga harla
lítið þar sem stærstu sauðfjárbúin
vega hlutfallslega þungt í slíkum
útreikningum. Þegar skoðaður er
fjöldi fjár á hverju búi kemur í ljós
að 66,2% fjárstofnsins er á búum
sem eru með 400 fjár eða færra. Því
voru 33,8% fjárins á búum með
500 fjár eða meira.
Samkvæmt haustskýrslum
voru 709 sauðfjárbændur á árinu
2020, eða um 34%, með 50 fjár
eða minna. Þetta eru þá bændur
sem yfirleitt eru kallaðir „hobbí­“
eða tómstundabændur. Þá voru og
268 bændur, eða um 13%, með litlu
stærri bú og gætu fallið undir þessa
skilgreiningu, eða á bilinu 50 til 100
fjár. Síðan voru 890 bændur (um
43%) með á bilinu 100 til 400 fjár.
Það eru því einungis 211 bændur
sem eru með 500 fjár eða meira. Þar
af voru 10 sem eru með 1.000 fjár
eða meira á fóðrum. Síðan voru 6
bændur með um 900 fjár, 12 voru
með 800, 26 bændur voru með 700
og 50 bændur voru með um 500 fjár
samkvæmt haustskýrslum. /HKr.
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
< 50 50 - 100 100 200 300 400 500 600 700 800 900 > 1000
Heildarfjöldi sauðfjár á hverja bústærð 2020
Heimild: Haustskýrslur sauðfjárbænda
Fjöldi
sauðfjár
Fjöldi fjár á búi Bændablaðið / HKr.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
< 50 50 - 100 100 200 300 400 500 600 700 800 900 > 1000
Stærð og fjöldi sauðfjárbúa á Íslandi 2020
Heimild: Haustskýrslur sauðfjárbænda
Fjöldi
bænda
Fjöldi fjár á búi Bændablaðið / HKr.
Stokkendur og álftir þurfa að aðlagast breyttum aðstæðum við ætisleit þegar snjór þekur jörð og tjarnir verða ísilagðar. Mynd / Hörður Krisjánsson
Sauðfjárbændum hefur fækkað
um ríflega þriðjung á 40 árum
– Árið 1981 voru þeir 3.258, 3.853 árið 1994 en 2.078 á síðasta ári – Um 10,2% bænda í dag eru með 500 fjár eða meira
30–3126
Fann mína ástríðu
í þessu starfi
36
–37
Úrbætur aðkallandi í
blóðmerabúskap
Álrafhlöðuframleiðsla
í fyrsta sinn á Íslandi