Bændablaðið - 02.12.2021, Qupperneq 40

40 Bændablaðið | Fimmtudagur 2. desember 2021
LÍF&STARF
AF VETTVANGI BÆNDASAMTAKANNA
Efst á baugi hjá kúabændum
Umhverfismál, afurðaverð og
búgreinaþing voru þau mál
sem brunnu helst á bændum á
haustfundum kúabændadeild­
ar BÍ sem haldnir voru í liðinni
viku. Fundirnir voru 4 talsins og
mættu rúmlega 100 bændur til
að hlýða á og taka þátt í umræð­
um. Enn þurfum við að notast
við fjarfundarbúnað og þó það
sé farið að venjast vel þá kemur
slíkt fundarhald aldrei í stað þess
að hittast í persónu, en fundirnir
gengu vel og mátti greina keimlík­
ar áherslur bænda um allt land.

Framleiðsla og sala
Líkt og venja er var farið yfir fram-
leiðslu og sölu mjólkur og nauta-
kjöts. Innvigtun mjólkur undan-
farna 12 mánuði stendur í 148,5
milljónum lítra og framleiðsluspá
gerir ráð fyrir að árið 2021 endi í
149,1 milljón lítra, sem yrði sam-
dráttur um 1,4% frá árinu 2020.
Greiðslumark hefur haldist
óbreytt í 145 milljónum lítra nú í
nokkur ár og var rætt um möguleika
til að stækka kökuna. Úr ferðaþjón-
ustugeiranum hefur heyrst að það
muni taka nokkur ár að ná upp
þeim ferðamannafjölda sem við
vorum að sjá þegar mest var og
því byggist stækkun markaðarins
um þessar mundir fyrst og fremst á
fjölgun Íslendinga. Vonandi förum
við að sjá fjölgun ferðamanna með
tilheyrandi aukningu á neyslu innan
skamms.
Þann 1. desember mun svo lág-
marksverð til bænda hækka um
3,38%, úr 101,53 kr./ltr. í 104,96
kr./ltr. og er verðhækkunin til
komin vegna kostnaðarhækkana
við framleiðslu og vinnslu mjólkur
frá síðustu verðákvörðun 1. apríl
2021.
Framleiðsla á nautakjöti hefur
aukist um 5% sl. 12 mánuði og er
nú um 4.875 tonn. Þrátt fyrir að
sala hafi einnig aukist um 5% og
að bændur séu að skila inn betri
og þyngri gripum, hefur afurða-
verð til bænda lækkað og töluverð
umræða var um að bændur væru
fyrir nokkru komnir að þolmörk-
um hvað það varðar. Líkt og nýleg
skýrsla RML um rekstrarafkomu
nautakjötsframleiðenda sýndi þá
var afurðaverð komið undir fram-
leiðslukostnað árið 2019 og hefur
lækkað síðan þá. Það er því ljóst
að þar þarf að bregðast hratt við ef
halda á í framleiðsluvilja bænda til
lengri tíma.
Hækkun aðfanga
Það hefur ekki farið fram hjá
bændum frekar en öðrum að veru-
legt hökt hefur komið í aðfanga-
keðju heimsins vegna heimsfar-
aldurs. Þetta hefur áhrif á verð og
framboð á mikilvægum aðföngum
til innlendrar matvælaframleiðslu
s.s. olíu, kjarnfóðri og áburði. Við
höfum séð Noreg bregðast við vand-
anum með því að auka stuðning við
landbúnað og sænsku bændasam-
tökin benda á að við stöndum með
annan fótinn í miðri loftslagskreppu
á meðan við erum á leið í alþjóðlega
matvælakreppu. Stjórnvöld þar í
landi verði því að auka stuðning við
bændur til þess að gera þeim kleift
að framleiða áfram úrvals matvæli
fyrir landa sína án þess að of mikill
kostnaður falli á neytendur.
Áherslur okkar hljóta að vera þær
sömu. Til þess að svo megi verða
þarf að tryggja bændum viðunandi
starfsskilyrði og afkomu án þess að
verð til neytenda fari upp úr öllu
valdi. Liðsmenn BÍ hafa fylgst vel
með málum og leggja áherslu á að
eiga náið samband við stjórnvöld í
þessum málum sem öðrum.
Loftslagsaðgerðir
í hendur bænda
Umhverfismál af ýmsum toga voru
bændum einnig ofarlega í huga. Fyrir
liggur að bæta á í fjármagn til lofts-
lagstengdra aðgerða í landbúnaði á
næstu árum og var samhljómur um
að því væri best varið í beinar að-
gerðir á búum, t.a.m. í gegnum ver-
kefnin Loftslagsvænan landbúnað og
Kolefnisbrúna. Það var áhugavert að
heyra frá bændum sem nú þegar eru
þátttakendur í Loftslagsvænum land-
búnaði og deildu reynslu sinni, sem
er jákvæð og áhrifamikil og hvöttu
þeir aðra bændur til að sækja um í
verkefnið í framtíðinni.
Árið 2020 var gefin út aðgerðaá-
ætlun um loftslagsmál í nautgriparækt
þar sem lagt var upp með 7 verk-
efni sem lagt var til
að ráðist yrði í nú
þegar og þeim lokið
fyrir árslok 2022. Nú
þegar eru 5 af þeim
7 aðgerðum lokið
eða komnar vel á
veg. Þar á meðal eru
kaup á búnaði til
að styðja við rann-
sóknir á metanlosun
íslenskra nautgripa,
en hann ætti að
koma til landsins í
marsmánuði nk. og
verður staðsettur í
kennslufjósinu á Hvanneyri. Þá er
RML að vinna stöðumat varðandi
geymslugetu og gerð hauggeymslna,
en það er mikilvægt fyrir okkur að
vita hver staðan er þar, enda leynast
þar líklega mikil tækifæri til að gera
betur.

Bændur ósáttir með
sjálfbærnireglugerð
Drög að sjálfbærnireglugerð, sem
kynnt voru á samráðsgátt stjórn-
valda fyrr í haust, voru áberandi í
umræðum og ljóst að bændur eru
áhyggjufullir yfir þeirri stefnu sem
þar birtist. Miðað við drögin yrðu
nýtingarmöguleikar margra jarða
skertir til muna og framleiðslukostn-
aður búvara gæti hækkað nokkuð.
Nú hafa fjölmargar umsóknir borist
frá bændum til viðbótar við umsögn
Bændasamtaka Íslands og fleiri og
næstu skref eru þau að ráðuneytið
tekur reglugerðina aftur til skoðunar
með hliðsjón af þeim umsögnum. BÍ
mun funda með nýjum ráðherrum
þegar þeir eru komnir í sín ráðuneyti
og er reglugerðin hluti af áherslu-
atriðum okkar þegar kemur að því
samtali.

Erfðamengisúrval
Fyrirhugað er að hefja DNA-
sýnatöku úr öllum kvígum um næstu
áramót og verður sýnatakan í höndum
bænda sjálfra. RML er að útbúa leið-
beiningarmyndband fyrir bændur og
verða kassar undir sýnatökuglösin
send á alla mjólkurframleiðendur á
næstu vikum. Við minnum bændur á
að hinkra með að panta kálfamerki
eða halda pöntunum í lágmarki þar
sem ný merki munu koma innan
skamms, en sýnatakan mun fara fram
um leið og merkið er sett í kálfinn
sem kallar á aðra gerð merkja. Fyrst
um sinn er það ekki skylda að taka
þátt í verkefninu en við hvetjum
bændur til þess, enda verður sam-
eiginlegur ávinningur okkar meiri
eftir því sem þátttakan er meiri.

Búgreinaþing
Búgreinaþing er helsta samkoma kúa-
bænda og kemur í stað aðalfunda LK.
Þar verða mál sem snúa að greininni
lögð fram og afgreidd, kosið í stjórn
og búnaðarþingsfulltrúa greinarinnar.
Stefnt er á að búgreinaþingið verði
haldið í byrjun mars og mun fjöldi
fulltrúa vera svipaður og hefur verið
á aðalfundum LK, eða um 30 manns.
Tryggja skal landfræðilega dreifingu
fulltrúa og munu kjördeildir miðast
að miklu leyti við félagssvæði gömlu
aðildarfélaga LK. Fyrirkomulagið er
í vinnslu hjá stjórn deildarinnar og
verður kynnt nánar þegar nær dregur.
Skráning kúabænda í BÍ hefur gengið
með ágætum en við hvetjum ykkur
sem eigið eftir að skrá veltuna að gera
það hið fyrsta inni á Bændatorgi, þar
sem fulltrúafjöldi kúabænda inn á
Búnaðarþing mun taka mið af fjölda
félagsmanna.
Með félagskveðju,
Herdís Magna Gunnarsdóttir,
formaður kúabænda
Innvigtun á mjólk og sala
Mjólk Milljón lítrar
Innvigtun sl. 12 mánuði (nóv-okt) 148,5
Sala á fitugrunni 143,7
Sala á próteingrunni 122,6
Framleiðsluspá 2021 149,1
Nautakjötsframleiðsla og sala
Nautakjöt Tonn
Framleiðsla sl. 12 mánuði 4.875
Sala 4.859
Innflutningur (leiðr. f. beini) 1.292
Herdís Magna Gunnarsdóttir.
Skógræktin og Yggdrasill Carbon í samstarf
Skógræktin og nýsköpunar­
fyrirtækið Yggdrasill Carbon ehf.
(YGG) hafa skrifað undir viljayfir­
lýsingu um fyrirhugaða samvinnu
varðandi skógræktarverkefni til
kolefnisbindingar. Skóg­ rækt­
arstjóri segir mikla þörf fyrir
þekkingarfyrirtæki á þessu sviði
á Íslandi.
Yggdrasill Carbon ehf. (YGG)
hefur á síðustu árum unnið að ver-
kefnum á sviði kolefnisbind-ingar
með áherslu á raunverulega kolefn-
isbindingu sem er mælanleg og í
samræmi við viðurkennda staðla.
Félagið er með þrenns konar til-
raunaverkefni í gangi á sviði skóg-
ræktar sem styðjast við mismun-
andi staðla sem að mati félagsins
hafa þegar eða eru líklegir til að
öðlast viðurkenningu hérlendis og
á alþjóðavísu. Er félagið þannig
að vinna að kolefnisbindingu í
gegnum Skógarkolefnisstaðal
Skógræktarinnar, en á einnig í
samstarfi við alþjóðlegu staðlana
VERRA og Gold Standard. Auk
áherslu á samstarf um Skógarkolefni
og aðra staðla á sviði nýskógræktar
stefna Skógræktin og YGG á að leita
leiða til að nýta megi með ábyrgum
hætti kolefni sem myndast í eldri
skógum ef og þegar möguleikar
skapast til þess. Þá stefna aðilar
á samstarf á sviði fræðslu og ráð-
gjafar svo unnt sé að nýta þann
mikla áhuga sem er til staðar á
vottuðum kolefnisbindingarverk-
efnum til góða fyrir íslenska hags-
muni. Framkvæmdastjóri YGG er
Björgvin Stefán Pétursson, en hjá
félaginu starfa auk hans reynslu-
miklir sérfræðingar á sviði skóg-
ræktar, umhverfisfræða og land-
notkunar.
Skógræktin er öflug þekkingar-
stofnun á sviði skógræktar og
kolefnisbindingar sem fer með eft-
irlit og framkvæmd laga um skóga
og skógrækt á Íslandi og hefur m.a.
það verkefni að leiðbeina um vernd,
endurheimt, ræktun, meðferð og
sjálfbæra nýtingu skóga, vinna að
og hvetja til þátttöku í skógrækt,
afla og miðla upplýsingum um
skóga og skógrækt og hafa yfirsýn
og eftirlit með áætlunum og fram-
kvæmdum í skógrækt. Skógræktin
hafði frumkvæði að gerð íslenska
vottunarstaðalsins Skógarkolefnis
fyrir nokkrum árum og hefur unnið
að þróun hans.
Þröstur Eysteinsson skógræktar-
stjóri segir gleðiefni að skrifa undir
þessa viljayfirlýsingu og formfesta
þannig samstarf Skógræktarinnar
við YGG. „Við höfum átt í miklum
samskiptum við YGG síðustu árin,
fyrst eigendur og nú síðustu misseri
starfsfólkið, og sjáum að félagið er að
leggja áherslu á langtímahugsun og
vönduð vinnubrögð. Það er mikil þörf
fyrir þekkingarfyrirtæki á þessu sviði
á Íslandi og tækifærin eru spennandi,“
segir Þröstur.
Undir þetta tekur Björgvin Stefán
Pétursson, framkvæmdastjóri YGG.
Mikil ánægja sé með þróun þess
góða samstarfs sem fyrirtækið hefur
átt við Skógræktina og það öfluga
fólk sem vinnur hjá stofnuninni um
land allt. „YGG ætlar sér að vera
leiðandi fyrirtæki þegar kemur að
kolefnisbindingarverkefnum, hvort
sem það er á sviði landnýtingar,
tækniframfara eða með öðrum hætti,“
segir Björgvin. „Skógrækt skipar þar
mjög stóran sess, enda tækifæri á því
sviði mikil á Íslandi og hliðaráhrif
slíkrar starfsemi almennt mjög
jákvæð.“
Við undirritun viljayfirlýsingarinnar. Standandi frá vinstri: Hilmar
Gunnlaugsson lögmaður, stjórnarformaður YGG, og Ingibjörg Jónsdóttir land-
og umhverfisfræðingur, verkefnisstjóri hjá YGG. Sitjandi: Þröstur Eysteinsson
skógræktarstjóri og Björgvin Stefán Pétursson, framkvæmdastjóri YGG.