Fréttablaðið - 07.05.2022, Qupperneq 26

Hún er sérfræðingur í
áhættumeðgöngum en
þrætti við okkur um
þetta og svaraði með
þjósti þegar við sögð­
um að það þyrfti að
taka tvo: „Haldið þið
að ég viti ekki hvað ég
er að gera?“
Sigríður Lárusdóttir hefur
undirgengist á annan tug
aðgerða eftir fæðingu frum-
burðarins fyrir rúmum
þrjátíu árum. Fyrir tæpu ári
var endi bundinn á ítrekaðar
aðgerðir með því að koma
upp ristilstóma. Sigríður
lætur fátt stöðva sig og stefnir
á að verða fyrsti stómaþeginn
til að synda yfir Ermarsundið.
Það var árið 1988 að Sig-
ríður, þá 23 ára gömul,
nýútskrifuð sem lífeinda-
fræðingur og komin í starf
hjá Blóðbankanum, átti
von á sínu fyrsta barni. „Þetta ár
var skattalaust, þar sem verið var
að breyta skattheimtunni og ég var
ákveðin í að vinna eins og ég gæti
til að eiga fyrir góðu fæðingarorlofi.“
Þar sem Sigríður stóð vaktina
í nýju vinnunni á tuttugustu og
þriðju viku meðgöngu hófust fæð-
ingarhríðir og þurfti hún að leggjast
inn á Landspítalann. „Ég vann ekki
meira þá meðgönguna og það var
dælt í mig lyfjum til að stöðva fæð-
inguna því leghálsinn var farinn að
opnast. Ég lá inni meira og minna
alla meðgönguna en á þessum tíma
var þáverandi maður minn í Dan-
mörku við nám svo þetta var frekar
leiðinlegur tími.“
Á þrítugustu og sjöundu viku
meðgöngu fékk Sigríður grænt ljós á
að halda til Danmerkur þar sem ráð-
gert var að barnið kæmi í heiminn.
„Ég hef svo sem ekki læknisfræði-
lega þekkingu en get ímyndað mér
að lyfin sem ég fékk vikum saman
áður hafi haft áhrif, því þegar kom
að fæðingunni gerðist ekkert. En
þar sem þetta var í Danmörku hef
ég ekki fengið að sjá skýrsluna.“
Brútal aðgerðir
Þrátt fyrir harðar hríðir gerðist
útvíkkunin mjög hægt og lýsir Sig-
ríður því sem þá tók við sem „brú-
tal“ aðgerðum.
„Belgurinn var sprengdur svo
allt fór á fullt og á endanum kom
barnið í heiminn á þremur klukku-
stundum. Ég var sjálf óttaleg písl á
þessum tíma en barnið stórt og mat
ljósmóðirin það svo að það þyrfti að
klippa fyrir kollinum. Það eina sem
ég hef í raun fengið að vita að hafi
farið úrskeiðis er að ljósmóðirin
klippti mig á röngum stað og á röng-
um tímapunkti. Það varð til þess að
ég rifnaði alla leið aftur og inn á við,
fjórða stigs rof, endaþarmsvöðvi
skaðaðist auk bandvefjanna og litlu
vöðvanna þar í kring sem halda öllu
á sínum stað.
Ég var svo látin bíða í um tvær
klukkustundir með fæturna í uppi-
stöðum með taubleiu í opinu sem
var allt rifið og blæðandi. Ég missti
tvo lítra af blóði í þessum hama-
gangi og fékk blóðgjöf í kjölfarið.
Enginn virtist þora að taka á málinu
og var því kallað á lækni utan úr bæ
til að sauma mig. Ég skildi dönsku
illa og áttaði mig því ekki nægilega
vel á því hvað væri að gerast.“
Fyrsta aðgerð af mörgum
Sigríður lá inni í fimm daga og lýsir
bæði vanlíðan og undarlegum
vinnubrögðum á þeim tíma. „Ég
kom ekki frá mér hægðum áður en
ég fór heim og það var án gríns sett
upp slanga, sem líktist helst venju-
legri garðslöngu, til að reyna að
skola út, án árangurs. Ég var samt
send heim án þess að geta setið eða
haft hægðir.“
Eiginmaður Sigríðar kom henni
til heimilislæknis sem sá strax að
saumarnir voru að gliðna og allt
bólgið og sendi hana upp á spítala
til skoðunar. „Þar kom í ljós blóð-
söfnun, eða hematom, á stærð við
greipávöxt, sem lokaði algjörlega
fyrir allt fráflæði hægða. Því var ég
lögð strax inn með barnið og fór í
aðgerð þar sem svæðið sem hafði
rifnað var opnað aftur og blóðið
hreinsað út.“
Þetta var aðgerð númer eitt en
síðan hafa aðgerðirnar og inngripin
verið vel á annan tug. Tilraunir til
Það er ekki öll
fötlun sýnileg
Sigríður er mikil útivistarmanneskja og stefnir hún á boðsund yfir Ermarsund í byrjun júní. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
að leiðrétta þann skaða sem varð
í fæðingunni og olli bæði þvag- og
saurleka og gríðarlegri skerðingu á
lífsgæðum.
Skömm og feluleikur
Sigríður var eins og fyrr segir 23 ára
að eignast sitt fyrsta barn og skað-
inn sem varð í fæðingunni hafði
mikil áhrif á líf hennar í framhaldi.
„Þessu fylgdi mikil skömm og felu-
leikur, því ekki var talað um þessi
mál fyrir 33 árum. Hægðaleki,
þvagleki, erfiðleikar við að stunda
kynlíf líkamlega og andlega, þetta
voru tabú. Það hjálpaði ekki að vera
þarna langt frá sínum nánustu og
líklega lærði ég þarna að best væri
að harka bara af sér.
Ég fór í aðgerð númer tvö sumarið
eftir þegar ég flutti heim til Íslands
en þá var sonur minn tíu mánaða.
Vefir höfðu rifnað illa, legið var sigið
og allt var í raun á röngum stað. Upp
frá því hef ég farið í margar blöðru-
sigsaðgerðir, margar ristilsigsað-
gerðir, aðgerðir í kringum endaþarm
og grindarbotn.“
Sigríður segir ástandið lagast
eftir aðgerðir en þar sem vefir
séu skemmdir endist batinn aldr-
ei nema skamman tíma. „Það er
munur á hörku og seiglu. Ég hélt ég
væri búin að sýna svo mikla seiglu
en í raun hef ég verið að fara þetta
á hörkunni.“
Vandi í vinnu og útivist
Sigríður starfaði lengi á hjartarann-
sóknardeild Landspítala. „Þetta
gat verið hrikalegt vandamál ef ég
vann við aðgerðir enda ekki hægt að
stökkva til. Þetta var alltaf á bak við
eyrað, spurningin hvort ég myndi
ná að hlaupa frá – líka í útivistinni,“
segir Sigríður sem hefur alltaf verið
mikil útivistarmanneskja og ekki
látið þennan vanda stöðva sig þar
frekar en annars staðar.
„Hægðir voru alltaf númer eitt í
lífi mínu,“ segir Sigríður og hlær. „Í
göngum og á ferðalögum vildi ég
alltaf vera ein í bíl en gat ekki sagt
við fólk að ég vildi vera ein því ég
væri með svo mikið kúkavesen.
Hver myndi nenna að hlusta á það
væl eða reyna yfirhöfuð að skilja
það? Í dag get ég sagt fólki að ég sé
með stóma og þurfi því að sinna
því og fólk sýnir því skilning,“ segir
hún og hristir höfuðið yfir eigin for-
dómum.
Leghálsinn rifinn upp
Sigríður á þrjá syni og segir fæðingu
númer tvö hafa gengið eins og í
sögu. „En í þriðju fæðingunni voru
gerð stór mistök. Ég hafði farið í tvo
keiluskurði áður en að þessari með-
göngu kom og því var ekkert eftir af
leghálsinum. Kvensjúkdómalækn-
irinn minn setti því upp tvo sauma
á fjórtándu viku meðgöngu til að
halda betur við. Hún bað okkur
manninn minn að muna með sér
þegar hún tæki saumana að þeir
væru tveir – en vanalega væri aðeins
settur einn. Ég fór svo í saumatöku
á þrítugustu og fimmtu viku og
þá segir hún að aðeins sé um einn
saum að ræða. Hún er sérfræðingur
í áhættumeðgöngum en þrætti við
okkur um þetta og svaraði með
þjósti þegar við sögðum að það
þyrfti að taka tvo: „Haldið þið að ég
viti ekki hvað ég er að gera?“
Sigríður segir ekki hafa gengið að
malda í móinn og því hafi aðeins
einn saumur verið tekinn. Þegar
svo kom að fæðingunni gekk illa og
útvíkkunin kom ekki. „Ég reyndi
að segja ljósmóðurinni að það væri
saumur fyrir og var þá talin móður-
sjúk. Á endanum þurfti að rífa upp
leghálsinn með afli,“ segir Sigríður
og minnist þess sérstaklega að ljós-
móðirin hafi orðið eldrauð í framan
við átökin.
Nokkrum vikum eftir fæðinguna
fór Sigríður til kvensjúkdómalæknis
sem sagði hana með mikla sýkingu
og dró út stóran saum. „Hann sagði
við mig: „Þú varst að fæða barn með
samansaumaðan legháls.““
Ekkert meira hægt að gera
Sigríður segist hafa hringt í lækn-
inn sem hafi saumað hana en hún
hafi svarað: „Ég má ekki vera að því
að tala við þig.“ Síðar hafi hún svo
hringt til baka en komið með slakar
afsakanir og útskýringar. „Þetta var
hálfgert „orðasalat“ en ég gerði ekk-
ert meira í þessu enda nóg að gera
með að hugsa um stóra fjölskyldu.
Þetta hjálpaði ekki til við ástandið
á grindarbotninum og ég átti enn
fleiri aðgerðir eftir.
Kvensjúkdómalæknirinn minn
sem bjargaði mér algjörlega, Gunn-
ar Herbertsson, lét af störfum fyrir
nokkru og ég leitaði þá til nýs læknis
sem vísaði mér upp á Landspítala.
Yndislegur læknir skoðaði mig
þar og hún sagði: „Við getum ekki
gert neitt meira fyrir þig – hefurðu
íhugað að fá stóma?““ Sigríður lýsir
tilfinningunni eins og að hafa verið
slegin utan undir. „Þetta er ekki eitt-
hvað sem ég hefði pælt í og ég upp-
lifði ákveðna geðshræringu: Bæði
ótta og eftirvæntingu.“ 
Nú er ég
aftur á
móti búin
að vera í
mikilli
sjálfsvinnu,
bæði hjá
Kvenna­
athvarfinu
og hjá
sálfræð­
ingum.
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
26 Helgin 7. maí 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ