Skessuhorn - 15.06.2022, Page 10

MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 202210
Dregin er upp dökk mynd af stöðu
sauðfjárræktar á Íslandi í nýrri
saman tekt Byggðastofnunar, sem
unnin var að beiðni Sigurðar Inga
Jóhannssonar, innviðaráðherra og
ráðherra byggðamála. Í saman-
tektinni segir að rekstrarafkoma
sauðfjárbúa, fyrir fjármagnsliði og
afskriftir, hafi verið neikvæð frá
árinu 2018. Ekki væri útlit fyrir að
rekstur sauðfjárbúa batni á næstu
árum og að óbreyttum tekjum væru
forsendur sauðfjárbúskapar brotn-
ar.
Byggðastofnun vekur athygli á
að sauðfjárrækt er víða undirstaða
í byggð á dreifbýlum svæðum, ekki
síst þar sem önnur atvinnutækifæri
eru takmörkuð. Í samantektinni
segir að kynslóðaskipti hafi verið
fátíð á undanförnum fimm árum.
Ríflega þriðjungur sauðfjárbænda
með 300 fjár eða meira er kom-
inn yfir sextugt og er talið að stór
hluti þeirra sé líklegur til að bregða
búi á næstu árum. Rekstrarafkoma
hafi verið neikvæð um nokkurra
ára skeið og af því leiði að dregið
hafi úr viðhaldi, endurræktun og
áburðarkaupum.
Að mati Byggðastofnunar stefn-
ir í að rekstrarniðurstaða meðal-
sauðfjárbúsins, sem hlutfall af tekj-
um, verði neikvæð um allt að 50%
og að rekstrarniðurstaða fyrir fjár-
magnstekjur og afskriftir verði nei-
kvæð um 25%. Miðað við stöðu
mála væri því líklegt að einhverj-
ir sauðfjárbændur hætti búskap nú
í haust. Þeir sauðfjárbændur sem
munu halda áfram geri það í þeirri
von að rekstraraðstæður batni.
Gerist það ekki megi búast við því
að fjölmargir sauðfjárbændur hætti
búskap haustið 2023.
Byggðastofnun telur það hafa
fjölþætt neikvæð byggðaleg áhrif
hætti fólk sauðfjárbúskap. Það geti
haft margfeldisáhrif á ákveðnum
svæðum, þar sem leitir og önn-
ur sameiginleg verkefni sauðfjár-
bænda verða þeim sem eftir sitja
ofviða. Byggðastofnun nefnir sem
dæmi um viðkvæm svæði; Reyk-
hólahrepp, Dali, Strandir, Húna-
vatnssýslur og norðausturhorn
landsins.
Í samantekt um mögu-
legar mótvægisaðgerðir bendir
Byggðastofnun m.a. á að tekjur í
greininni þurfi að hækka í takti við
kostnaðarhækkanir. Það verði ann-
að hvort gert með hækkun á skila-
verði afurðastöðva til bænda, og
þar af leiðandi hækkandi útsölu-
verði sauðfjárafurða, eða með
auknum opinberum stuðningi.
Einnig verði að skoða leiðir til að
lækka framleiðslukostnað en slík-
ar aðgerðir skili fremur ávinningi
til lengri tíma litið, en verði varla
til bjargar við núverandi aðstæð-
ur. Þá komi til greina að aðstoða
bændur við að fara út í aðra starf-
semi á jörðum sínum eftir aðstæð-
um á hverjum stað. Loks er bent á
að huga þurfi að andlegri velferð
bænda og fjölskyldna þeirra við
þessar aðstæður.
Sigurður Ingi Jóhannsson
kynnti skýrslu Byggðastofnunar
á fundi ríkisstjórnarinnar síðast-
liðinn föstudag. Eftir á að koma í
ljós hvort og þá hvernig brugðist
verður við niðurstöðum hennar,
en Sigurður Ingi hefur látið hafa
það eftir sér í fjölmiðlum að staða
sauðfjárræktar sé jafnvel enn alvar-
legri en hann hafði grunað.
mm
Bæjarstjórn Akraness hefur sam-
þykkt lýsingu vegna fyrirhugaðs
deiliskipulags fyrir lóðina Garða-
braut 1 á Akranesi þar sem starf-
semi KFUM & K var áður til húsa
í fjöldamörg ár. Fyrirhugað er
niðurrif núverandi byggingar og
bygging fjölbýlishúss í stað hennar.
Síðasta ár hefur Byggingarfélagið
Bestla notað húsið fyrir sína iðnað-
armenn á svæðinu en ekki liggur
enn fyrir hvenær niðurrif hússins
hefst.
Í lýsingu á deiliskipulaginu,
sem sjá má á heimasíðu Akra-
neskaupstaðar, segir meðal annars:
„Fyrir hugað er að leggja fram til-
lögu að deiliskipulagi lóðarinn-
ar þar sem gert verður ráð fyr-
ir niðurrifi núverandi bygginga
og uppbyggingu þéttrar íbúðar-
byggðar í samræmi við áhersl-
ur í nýrri aðalskipulagstillögu og
fyrri deiliskipulagstillögu. Með
endurnýtingu lóðarinnar og upp-
byggingu þéttrar íbúðabyggðar,
sem tekur þátt í mótun bæjarmynd-
ar svæðisins, er jafnframt stuðlað
að framfylgd markmiða í lands-
skipulagsstefnu. Fullbyggð lóð á
Garðabraut 1 mun fylla í ákveðið
skarð sem er í bæjarmyndinni þar
sem ný bygging mun nýta lóðina
talsvert betur en núverandi hús
gerir.
Hornhús við Garðabraut 1 verð-
ur í góðum tengslum við nærliggj-
andi byggð. Frávik frá almennri
reglu um húsahæðir í gildandi
aðalskipulagi byggist á samsvör-
un við hátt íbúðarhús vestan Þjóð-
brautar og legu þessara húsa við
mikilvæg gatnamót. Svæðið mark-
ar á vissan hátt upphaf miðbæjar
Akraness sem nær frá Stillholti að
Kirkjubraut og eftir Kirkjubraut
að Akratorgi. Tvær háar byggingar
verða sitt hvorum megin Þjóð-
brautar þar sem hún endar á gatna-
mótum við Stillholt, Skagabraut og
Garðabraut og markar þetta upp-
haf með fráviki í húsahæð.
Byggingin mun verða staðsett á
suðvesturhorni lóðarinnar með-
fram Þjóðbraut og Garðabraut og
kallast þannig á við háhýsið sem
stendur við Þjóðbraut 1. Form
byggingarinnar verður vinkillaga
með stíganda í hæðinni, frá sjö
hæðum á horninu og lækka síðan í
fjórar og fimm hæðir. Þannig brú-
ar hún hæðarmuninn frá nærliggj-
andi húsum, þ.e. þriggja hæða
fjölbýlishúsum við Þjóðbrautina
og tveggja hæða fjölbýlishúsum
við Garðabraut. Byggingin mun
styrkja götuhornið Þjóðbraut-
-Garðabraut og mynda eins konar
bæjarhlið með háhýsinu við Þjóð-
braut 1.
Stefnt er að því að byggðar verði
vandaðar íbúðir með góðu aðgengi,
þ.e. bílageymslu og lyftu. Flestar
íbúðir verða tveggja og þriggja
herbergja og verður áhersla lögð
á góða nýtingu fermetra. Stuðlað
verði að gerð fjölskylduvæns bæjar-
umhverfis sem mætir þörfum allra
fyrir húsnæði.“ vaks Garðabraut 1 á Akranesi. Ljósm. vaks
Niðurrif fyrirhugað á lóðinni Garðabraut 1 á Akranesi
Svona er áætlað að húsið líti út.
Götumynd séð frá Þjóðbraut eftir að húsið verður risið. Ljósm. akranes.is
Svipmynd úr Arnarhólsrétt í Helgafellssveit. ° Ljósm. úr safni Skessuhorns.
Dökk mynd af stöðu sauðfjárræktar
dregin upp í nýrri skýrslu