Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1944, Side 16

Norrœn jól
skilningur og mistök stríðsáranna þurfi ekki að spilla fyrir endúmýjuðu og auknu
samstarfi að stríði loknu.
Þó að norrænir menn séu stundum gjarnir til deilna og oft óvægnir og ekki
alltaf mildir í dómum, hika þeir þó ekki við að grafa stríðsöxina og rétta fram
hendina til sátta, þegar nýir tímar og nýjar aðstæður krefjast frekar samstarfs en
sundurþykkis. Má því óhætt ganga út frá, að allar hinar norrænu þjóðir muni vel
við því búnar og einskis frekar óska en að öflugt og heilbrigt norrænt samstarf
hefjist að nýju að stríði loknu.
III.
Umræður þær, er fram hafa farið undanfarin stríðsár á Norðurlöndum um
samstarf þeirra á milli að ófriðnum loknum, hafa leitt í ljós sterkan vilja og
mikinn áhuga margra. En um leið hefur þar gætt mismunandi skoðana, og sums
staðar ekki alveg laust við metnað. Af þessu hefur það leitt, að margs konar
bollaleggingar, er uppi voru hafðar, hafa horfið, og margir ekki talið tímabært,
og jafnvel ekki viðeigandi, að hafa um hönd háværar ráðagerðir, heldur væri
skynsamlegast og eðlilegast að fresta því fram yfir stríðslok, en hefjast þá ötul-
lega handa. Þetta hefur verið rökstutt með því, að enginn vissi gerla, hvenær og
hvernig ófriðnum yrði lokið, hvernig þá yrði umhorfs og hvernig yrði háttað
alþjóðlegu samstarfi yfirleitt. Einnig hafa flestar Norðurlandaþjóðirnar framar
öllu lagt áherzlu á það að losa sig úr viðjum stríðsins og fá aftur frelsi og umráð
landa sinna. Auk þess hefur svo verið högum háttað, að minnsta kosti í Dan-
mörku og Norgei á síðustu tímum, að ríkisstjórnir og löggjafarþing hafa ekki
getað starfað í löndunum sjálfum. Má því segja, að æði sterk rök styðji þá ályktun,
að hvorki sé tímabært né unnt að taka nokkrar endanlegar ákvarðanir um framtíð
og fyrirkomulag hins norræna samstarfs, þótt á öllum Norðurlöndunum sé gengið
út frá því, að sú samvinna hljóti að verða endurreist og efld.
Aðstæður allar og ástand hafa gert íslendingum það vel kleift að lýsa
fullum og eindregnum vilja sínum um þetta merkilega málefni framtíðarinnar.
Og í samræmi við það ályktaði Alþingi Islendinga 10. marz 1944 einróma,
„að lýsa yfir því, að það telur sjálfsagt, að íslenzka þjóðin kappkosti að
halda hinum fornu frændsemi- og menningarböndum, er tengt hafa
saman þjóðir Norðurlanda, enda er það vilji íslendinga að eiga þátt í
norrænni samvinnu að ófriði loknum.“
14