Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1944, Page 37

Norrœn jól
Satt er þaíi, að þau bönd, sem tengja Norðurlönd, liggja ekki í augum
uppi. Landshættir eru ólíkir, þjóðerni blönduð, þjóðtungur mismunandi, og loks
vaka þessi fimm smáríki hvert yfir annars högum með talsverðri tortryggni, og
oft deila þau um hin efnalegu verðmæti eigi síður en aðrir. Engum, og allra sízt
íslendingum, ætti þó að dyljast hitt, sem sameiginlegt er og saman bindur. Það er sá
menningararfur, er við höfum vakað yfir og varðveitt hinum til handa eigi síður
en sjálfum oss. í grenigrónum dölum Noregs og Svíþjóðar, við víkótt vötn Finn-
lands, hjá blómgum beykiskógum Danmerkur, á úrgum ströndum Færeyja og
milli snækrýndra eldfjalla Islands býr sams konar fólk, með sama svipmóti, skap-
ferli og lífsskoðunum, — sömu menningu. Þetta fólk er þróttmikið og íhugult,
með ríka einstaklingshyggju og athafnaþörf. Það ann sínu, en viðurkennir jafn-
framt rétt annarra til sömu gæða, sem það kýs sér sjálft. Stofninn er mótaður við
langa dvöl á harðbýlum eyjum og litskögum, við háskasamar ferðir á landi og
sjó, við harða vetur og svipul sumur. Hann hefur lært að „treysta sínum stall-
bróður en sjálfum sér bezt“. Þetta tengir saman: hinn sameiginlegi arfur og hinn
norræni himinn, þó að ólíkir staðhættir og stjórnarvöld hafi mótað þjóðirnar
nokkuð á ýmsa vegu. — Og nú er upprunnin örlagastund þessara fimm þjóða,
fimm bræðra.
Um fjögur ár hefur samband okkar við önnur Norðurlönd verið rofið. í því
gerningaveðri, sem geisar um heiminn, eru firðirnir frænda á milli orðnir ófærir.
Hinir voldugu nágrannar hafa leitað inn yfir landamærin, sums staðar með blíðu,
annars staðar með stríðu, með skefjalausu ofbeldi, sem reynir til hins ýtrasta að
drepa niður hina norrænu frelsisþrá og menningu. Norska þjóðin er kúguð og
kvalin, fjöldi manns lagður í fjötra og margir fluttir úr landi, en hinir allir hæddir
og hrjáðir. Samt berjast Norðmenn, berjast fyrir lífi sínu, fyrir föðurlandi sínu,
fyrir hugsjónum sínum og allra norrænna þjóða, berjast á hinum miklu vígvöllum
í lofti, sæ og landi og þó ekki síður heima fyrir, í hverju húsi, hverjum bæ um
endilangan Noreg. Þar sýna menn, konur og börn hetjulund sína í þrautseigri
baráttu fyrir frelsi Noregs og sál þjóðarinnar.
í Danmörku er barizt með sama hætti og hetjuskap. Hver einasti danskur
maður, með sjálfan konunginn í broddi fylkingar berst ósveigjanlegri baráttu
gegn óvígu ofbeldi fyrir frelsi og framtíð Danmerkur. Enginn þekkir þær fórnir,
sem færðar eru í þessari styrjöld samhuga, stilltrar og stæltrar þjóðar, fyrir rétti
sínum og hugsjónum. Enginn þekkir kvíðann, sem læsir sig hús úr húsi, þegar
35