Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Side 37

upp og varpið misfarist í nokkur skipti. Þá kemur fram í vitnisburði Kristins Hauks
Skarphéðinssonar, fuglafræðings hjá Náttúrufræðistofnun, fyrir héraðsdómi að ernir
helgi sér varpóðöl eða varpsvæði sem geti náð yfir heilan eyjaklasa.
Íslenski haförninn er alfriðaður samkvæmt 1. mgr. 6. gr., sbr. 1. gr. og 17. gr. laga nr.
64/1994, og aldrei má veiða hann í þeim tilgangi að koma í veg fyrir tjón, sbr. 7. gr.
reglugerðar nr. 456/1994 um fuglaveiðar og nýtingu hlunninda af villtum fuglum. Í
2. mgr. 6. gr. laganna segir að ávallt skuli „gæta fyllstu varkárni og nærgætni gagn-
vart villtum dýrum og lífsvæðum þeirra og forðast óþarfa truflun.“ Ákærða er sem
fyrr segir gefið að sök að hafa brotið gegn þessu ákvæði með því að hafa raskað
hreiðurstað arna með framangreindri mannvirkjagerð á hreiðurstöðum þeirra í Arn-
arstapa og Hrísey. Fram er komið að á undanförnum áratugum hafa fáeinir arnar-
ungar komist upp og á sama tíma hefur varp misfarist í nokkur skipti á þessum hreið-
urstöðum. Er óumdeilt að síðast var kunnugt um arnarvarp í Arnarstapa árið 1997, en
ekki er fram komið hvenær örn verpti síðast í Hrísey. Í orðskýringum 1. gr. laga nr.
64/1994 eru „lífsvæði“ talin vera „svæði sem dýr nota sér til framfærslu og viðkomu
eða sem farleið.“ Ekki er ljóst af 6. gr. laganna og öðrum ákvæðum þeirra eða
lögskýringargögnum hvort sá staður sem örn kunni að verpa á geti fallið undir lífs-
væði dýra eða hvort gerð er sú krafa að hann verpi þar í raun. Þetta orðalag ákvæð-
isins er að þessu leyti of almennt og því ekki nægilega ótvírætt og glöggt. Uppfyllir
það ekki þær kröfur sem gera verður til skýrleika refsiheimilda. Verður ákærði því
ekki sakfelldur fyrir brot gegn þessu ákvæði.
Í dómi Hæstaréttar 20. nóvember 2003, nr. 219/2003, (vanmannað skip) var
skipstjóranum S gefið að sök að hafa látið úr höfn á skipinu V „vanmönnuðu
vegna þess að 2. stýrimaður og yfirvélstjóri höfðu eigi gild atvinnuréttindi“ og
með því brotið gegn nánar tilgreindum ákvæðum í lögum nr. 112/1984 um
atvinnuréttindi skipstjórnarmanna á íslenskum skipum og laga nr. 113/1984 um
atvinnuréttindi vélfræðinga, vélstjóra og vélavarða á íslenskum skipum. Í dómi
héraðsdóms, þar sem S var sakfelldur, sagði m.a. svo:
Í 1. mgr. 6. gr. siglingalaga nr. 34,1985 segir að skipstjóri skuli annast um að skip sé
haffært og að það sé vel útbúið, nægilega mannað og búið vatni og vistum til fyrir-
hugaðrar ferðar, auk öryggisbúnaðar eftir þeim ákvæðum í lögum og reglugerðum
sem um hann gilda. Það er álit dómsins að í þessu felist það að skipstjóra sé skylt að
gæta þess þegar skipi er lagt úr höfn að skipverjar hafi þau starfsréttindi sem lög og
reglur krefjast á hverjum tíma. Verður einnig að telja að þessa þýðingarmiklu starfs-
skyldu sé skipstjóranum óheimilt að fela öðrum. …
Samkvæmt b-lið I í 4. gr. laga um um atvinnuréttindi skipstjórnarmanna á íslenskum
skipum er skylt að hafa tvo stýrimenn á skipum sem eru stærri en 301 rúmlest. Sam-
kvæmt 1. og 3. mgr. 13. gr. laganna eru það atvinnuskírteini skipstjórnarmanna sem
veita atvinnuréttindin, að uppfylltum heilsufars- og hæfnisskilyrðum laganna, og
gilda skírteini þessi í fimm ár. Þá segir í 4. mgr. að skipstjórnarmaður skuli hafa skír-
teinið meðferðis við skipstjórn og sýna það þegar löggæslumaður krefst þess. Sam-
kvæmt f-lið 1. mgr. 2. gr. laga um atvinnuréttindi vélfræðinga, vélstjóra og vélavarða
á íslenskum skipum er skylt að hafa þrjá vélstjóra í skipi með 1801 kw vél, þar af
einn yfirvélstjóra. …
37