Veiðimaðurinn - 01.12.1995, Qupperneq 7

verri að ári oga.m. k. helmings líkur til að árang-
urinn þá verði betri.
Alltaferu það einhverjir sem, eftir aflabrest og
vonbrigði, hóta sjálfum sér og öðrum að nú leggi
þeir stöngina á hilluna og snúi sér að öðrum
viðfangsefnum í tómstundum sínum. Ég þekki
sárafáa sem staðið hafa við þœr hótanir, þeir eru
mættir á sína staði að ári.
Kýlaveiki er nýr vágestur sem orðið hefur vart
í íslenskum laxastofnum. Líklegast er talið að
veikin hafi boristmeð sýktum flökkufiski, senni-
lega úr eldi. Pessi bakteríusjúkdómur hefur að
sjálfsögðu lengi verið viðloðandi laxfiska en náði
ekki útbreiðslufyrr en mennfóru að stundafisk-
eldi að einhverju ráði og ísöltu vatni gætti hans
ekkifyrr en upp úr 1970 eftir að Norðmenn fóru
að stunda sjókvíaeldi.
Kjörhiti sýkilsins er 13-20° og hann nœr sér
þeim mun betur upp eftirþvísem vatnsrennsli og
þar með vatnsskipti eru lítil. Það er því eftil vill
engin tilviljun að Elliðaár skyldu verða fyrir
barðinu á þessari plágu. Hvað sem hversegir um
allt meðaltalsrennsli í rúmmálstölum hefur
vatnsmagn ánna stórminnkað á undanförnum
áratugum. Par er órækastur vitnisburðurglöggra
veiðimanna sem að staðaldri hafa veitt íánum og
miða vatnsborðið við steina og klappir sem þeir
gjörþekkja og aldrei haggast.
Með þverrandi sumarvatni hækkar vatnshit-
inn og súrefni minnkar. Við það minnkar mót-
stöðuafl laxins en sýkillinn eflist. Þegar við bœtist
mengað yfirborðsvatn er deginum Ijósara að
framtíð ánna er í stórhættu. Þótt eldiskvíarnar
séu horfnar af voginum og Viðeyjarsundi, sem
samkvœmt reynslunni frá Noregi hefðu gert
þennan kýlaveikisfaraldur enn skœðari, er enn
verið að skerða kosti laxins á ósasvœðinu.
Sé borgaryfirvöldum alvara að halda ánum
sem veiðiám er ekki nóg að láta staðar numið við
þann skaða sem orðinn er heldur þarf að skila
ánum afturþvísem búið er að takafrá þeim og er
þar fyrst og fremst átt við vatnið. Vesturkvísl
ánna er horfin, aðaláin ekki nema svipur hjá
sjón.
Þótt maðurinn hafi oftlega hreyktsér afþvíað
vera herra sköpunarverksins og honum hafi
verið falin umsjá þess hefur hann ekki gætt þess
nœgilega vel að spilla ekki fyrir sjálfum sér og
hagsmunum sínum ísamskiptum sínum við nátt-
úruna.
Hér er ekki verið að hlakka yfir óförum ann-
arra en nú er svo komið að hafbeitarstöð Silfur-
lax í Hraunsfirði á Snœfellsnesi er gjaldþrota og
alls óvíst um framtíð starfseminnar þar. Eitt er
víst að næstu tvö tilþrjú ár gengur lax að stöðinni
og mun verða tekinn þar fiskur ættaður úr eldi
stöðvarinnar sjálfrar og, eins og reynsla undan-
farinna ára sýnir, lax sem á uppruna sinn í villt-
um stofnum Dalaánna. Þar að auki mun hafbeit-
arlax á sama tíma villast upp í þessar sömu ár
með ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Þarna hefur maðurinn gripið inn í rás náttúr-
unnar en reistsér hurðarás um öxl. Forystumenn
stangaveiðifélaganna töldu á sínum tíma að fara
ætti hœgt í sakirnar við uppbyggingu fiskeldis.
Fyrst skyldi gera tilraunir og nýta síðan niður-
stöðurþeirra íáföngum eftirþvísem við ætti. Of
mikið væri í húfi ef öllum framkvæmdagleði-
mönnum væri sleppt lausum. Stjórnvöld létu
þessar aðvaranir sem vind um eyrun þjóta og
svonefndir „athafnamenn“ kölluðu þessa sömu
stangaveiðimenn landráðamenn sem œtluðu að
koma í vegfyrir að þjóðarbúinu yrði borgið um
aldur og œvi.
Allt fór þetta á annan veg. Ekki er að efa að
reynsla manna og þekking á fiskeldi og hafbeit
hefur aukist á þessum árum en hún er of dýru
verði keypt. Það eitt sannast, að kapp er best með
forsjá.
Með von um betri tíð óskar Veiðimaðurinn
lesendum sínum gleðilegra jóla og farsœls nýs
árs. GP
VEIÐIMAÐURINN
7