Veiðimaðurinn - 01.12.1995, Page 27

Jóns Ögmundssonar í Kaldárhöfða við
þennan starfa, sagði frá því einhverju sinni
að hann hefi runnið til og dottið á klöppun-
um við Efra-Sog og verið nær því fallinn
ofan í ána, vegna þess hve hálar þær voru
vegna mýsins.
Forn munnmæli greina frá því að mýið
kvikni á ákveðnum stað í Soginu, en austan
megin, neðst í ánni, áður en hún mætir
Úlfljótsvatni, er stór hylur sem Kerið heitir
og töldu menn í gamla daga að þarna væri
klakstöð fyrir bitmýið. Þar yrði það til og
þaðan dreifði það sér um ána, bæði uppeft-
ir og niðurúr, eða eins og einn texti segir:
„Og þaðan um allt Suðurlandsundirlendið
...,“ segir Össur hlæjandi, en þessi tilvitn-
un ber vott um að bitmýið hafi verið hrein-
lega djöfullegt fyrir menn og skepnur, —
en um leið líftrygging fiskanna.
Urriðinn skiptir um matseðil
„Bitmýið var undirstaðan undir þessum
stofni urriðans ásamt því sérstaka um-
hverfi sem þarna er. Þarna hefur fiskurinn
góð skilyrði í uppvextinum. Ég vil einnig
geta þess að þótt áin sé ekki nema um 1.100
metra löng þá eru stöðuvötn beggja megin,
fyrir ofan og fyrir neðan, þar sem gríðar-
legt magn af silungi, aðallega murtu, er.
Þegar urriðinn var orðinn stór, þá var
orðið mjög kostnaðarsamt í orkulegu tilliti
að veiða smáa bráð eins og bitmý. Þetta
varð hins vegar til þess að fiskurinn flutti
sig út í vötnin og breytti um matseðil, ef svo
má að orði komast, og skipti yfir í að veiða
silung sér til matar. Það var þess vegna sem
urriðinn gat orðið svona stór.
Þetta er alveg eins með bleikjuna. Menn
tala um að murtan breyti um fæðu á
ákveðnu skeiði í lífi sínu og fari að éta
einstaklinga úr eigin stofni, eða þá hornsíli
sem 50 tonn eru af í Þingvallavatni. Þá kom
fram sá fiskur sem menn kölluðu djúp-
bleikju í gamla daga, en kalla ránbleikju
nú, en þessi fiskur er alveg eins og risavax-
in murta, með nákvæmlega sama útlit, —
en bara miklu stærri. Þetta eru „kannibal-
istarnir“ í murtuheimum sem veiddir voru
á línu og lóð í Þingvallavatni í gamla daga,“
segir Össur.
Össur Skarphéðinsson og Sigurður Jónsson frá
Nesjavöllum með 14 punda urriða, ásamt þrem-
ursmœrri, sem eru upprunnir úr seiðasleppingu í
Þingvallavatn snemma á þessum áratug.
Stríður straumur
„Fiskurinn gat alist upp í árfarveginum
og þar hélt hann til þangað til hann hélt um
nokkurra ára skeið út í Þingvallavatn til að
vaxa. En þegar leið fram í ágúst og hrygn-
ingartími nálgaðist þá gekk stóri urriðinn
fram á brotið efst í Sogskjaftinum og þar í
grennd sáu menn hann hrygna. Þarna
veiddu menn urriðann, en þar var straum-
urinn svo rosalegur að ekki var hægt að
veiða þar nema með svokölluðu „rennsli".
Þá fóru menn út á báti, réru fyrir mynnið
og urðu að gæta sín vel á því að fara nógu
ofarlega svo að þeir soguðust ekki niður í
VEIÐIMAÐURINN
27