AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.03.1994, Qupperneq 44

BÍÐIÐ SPENNT EFTIR SLYSUNUM
Dr.-lng. HARALDUR SIGÞÓRSSON
Fréttir af umferöarslysum eru ógnvekjandi.
Fyrir suma eru slysin í hvert skipti annaö
og meira en frétt. Einhver þeim nákominn
hefur lent í eignatjóni, oröiö fyrir meiöslum
eöa jafnvel látiö lífiö. Það er því algengt, að rætt og
ritað sé um þessi mál af tilfinningasemi. Hver kannast
ekki við fullyrðingar eins og þessar: „,í umferðinni
deyja árlega um 20 manns. Þetta er 20 manns of
mikið.“ „Fyrst er hægt að vera ánægöur, þegar eng-
inn deyr lengur í umferðarslysum." Ekki er þó líklegt
aö slíku takmarki verði náö.
Þegar menn fá þau svör frá opinberum aðilum, að
eitthvert að þeirra mati nauðsynlegt verk til að auka
umferðaröryggi verði ekki framkvæmt, vegna þess
að þar hafi ekki orðið slys, segja margir: „Er verið
að bíða eftir því, að þarna gerist slys?“ Fólk getur
ekki alltaf treyst á tilfinningu sína í þessu efni. Ef
mönnum finnst staður hættulegur er oft varlega farið
og slys gerast ekki. Hættulegast er, þegar staður er
í raun hættulegur, en fólki finnst hann hættulaus.
Það er staðreynd, að ýmislegt í umferðaröryggis-
málum er gert til þess að friða samvisku almennings.
Sumt af þessu er eflaust gagnlegt, en annað ekki.
Margar aðgerðir er erfitt eða ógerlegt að meta. Hægt
eraðnefna þámynd, erfjölmiðlardragaupp, sýndar-
stöðu umferðaröryggismála. Þar er rætt um, hversu
slæmt ástandið sé, hversu lítið hafi verið gert fram
að þessu og hvað mikið sé reynt að afreka á þessari
stundu. Ekki ósvipað fullyrðingum í stjórnmálum.
Staðreyndin er hins vegar sú, að þróun umferðar-
öryggismála hefur verið nokkuð samfelld. Sveiflur
eru miklar fyrir slasaða og látna eftir árum á íslandi
vegna þess að um er að ræða lágar tölur. Línurit,
sem sýna sérstaklega lágar tölur fyrir ár breytingar
til hægri umferðar og norrænt umferðaröryggisár,
gefa til kynna árangur áróðurs, en um leið sést, að
áhrifin duga skammt. Verið getur að fólkið hafi
hegðað sér líkt og korktappi, sem þrýst er niður í
vatn. Lága talan sé óeðlilegt ástand og þegar þving-
unin dvínar, hoppar tappinn upp og slysin aukast
nokkuð ört, en leitar svo að sínu eiginlega jafnvægi,
eða meðalfjölda slysa.
Þróunin í hinum vestræna heimi hefur verið svipuð.
Ef skoðuð eru dauðaslys, kemur í Ijós, að þeim fjölg-
aði fram að um 1960, en eftir það fækkar þeim nokk-
uð ört. Margir hafa sagt sem svo, að fjölgunin hafi
gerst vegna aukinnar bílaeignar, en fækkunin vegna
ýmissa aðgerða og áróðurs og þrátt fyrir áframhald-
Umferðarslys eru þolendum og aðstandendum óbætanlegt tjón.