AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.1995, Page 26

er í raun sparnaður notenda við það að nota jarðhita
í stað olíu til upphitunar. Nú á síðustu árum er þessi
sparnaður um sex milljarðar á ári, en var mun meiri
á árabilinu þegar olíuverð var sem hæst. Ef við leggj-
um saman allan sparnað þeirra ára sem mynd 3
nær til verður uppsafnaður sparnaður um 200 millj-
arðar króna, það er um tvisvar sinnum hærri upphæð
en niðurstöðutölur fjárlaga á síðustu árum.
FRAMTÍÐARHORFUR
Á undanförnum árum hafa íslendingar miðlað öðrum
þjóðum af þekkingu sinni, einkum í þróunarlöndum.
Markvissasta starfsemin á því sviði hefur verið rekstur
á sérstökum jarðhitaskóla fyrir aðila frá þróunar-
löndunum. Háskóli Sameinuðu þjóðanna og íslenska
ríkið kosta rekstur skólans, en Orkustofnun sér um
rekstur hans. Þessi þjálfun í jarðhitafræðum hefur
gengið mjög vel og hefur nemendum fjölgað ár frá
ári, þó svo að eftirspurn sé hvergi nærri uppfyllt.
Starfsemi jarðhitaskólans er gott dæmi um árangurs-
ríka þróunaraðstoð. Búast má við að þessi starfsemi
komi frekar til með að aukast en minnka í framtíðinni.
Svo sem fram kemur á mynd 1 er aukningin í orku-
notkun þjóðarinnar mun hægari á síðustu árum en
hún var á áratugunum þar á undan. Ef þessi þróun
verður viðvarandi er hætt við því að erfitt reynist að
viðhalda og auka jarðhitaþekkingu íslendinga.
Þekkingarieg stöðnun mun í reynd þýða afturför því
ekki lifum við lengi á fornri frægð í þessum efnum.
Útflutningur á íslenskri jarðhitaþekkingu hefur verið
nokkur á síðustu 10-15 árum, en hefur að mestu verið
bundinn við ráðgjafastörf. Umsvifin hafa þó verið
takmörkuð og hafa áriegar útflutningstekjur af þessari
starfsemi verið nokkrir tugir milljóna þegar best lætur.
Þessi útflutningur skiptir því ekki miklu máli fyrir þjóð-
arbúið og umfang starfseminnar er varla nægjan-
legt til þess að halda íslenskri jarðhitaþekkingu í
fararbroddi. Það væri þess vegna mjög æskilegt að
auka útflutning á íslenskri jarðhitaþekkingu, og í
rauninni er það skilyrði þess að við njótum arðs af
þeirri jarðhitaþekkingu sem við höfum þróað í landinu
á síðustu áratugum.
Til þess að auka umsvif í útflutningi á íslenskri jarð-
hitaþekkingu er líklegt að reyna þurfi aðrar ieiðir en
að einskorða útflutninginn við sölu á ráðgjafaþekk-
ingu. Markaðurinn er tiltölulega þröngur á þessum
sviðum og fjöldi íslenskra sérfræðinga er það tak-
markaður að slíkur útflutningur getur aldrei skilað
umtalsverðum tekjum í þjóðarbúið. Ef okkur tækist
hins vegar að flytja út jarðhitaþróun, þ.e.að reisa jarð-
hitaorkuver erlendis og selja jarðhitaorku á erlend-
um markaði, þá er möguleiki á því að útflutningur á
íslenskri jarðhitaþekkingu skilaði verulegum útflutn-
ingstekjum. Við skulum hafa það hugfast að íslend-
ingar hafa þróað jarðhitanýtingu mjög langt og
íslensk jarðhitafyrirtæki eru flest hver mjög stöndug.
Það eru því góðar forsendur fyrir því að auka þessi
umsvif á erlendum markaði. Fullyrða má að sala á
jarðhitaorku frá jarðhitaorkuverum, sem íslendingar
byggja og reka á erlendri grund, verði áhættuminna
fyrirtæki en það að selja íslenska raforku um sæ-
streng. ■
24