AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.1995, Qupperneq 53

vangi í baráttunni fyrir minnkun orkunotkunar og
hreinna umhverfi, málefnum sem honum eru kærust.
„Á lífsferli mínum hefur íbúafjöldi jaröar aukist 2,5-
falt. Á sama tíma hefur orkunotkun tífaldast og viö
nálgumst nú þau tímamót, aö tæmdar veröa þær
orkulindir, sem náttúran þurfti milljónir ára til aö
byggja upp. Enn alvarlegri er sú staðreynd, að eyði-
legging lífslinda mannkynsins vegna aðgerða þess
er nú á næsta leiti, ef við kærum okkur kollótt um
hina vítaverðu söfnun kjarnavopna, sem gætu auð-
veldlega eyðilagt jarðarkringluna mörgum sinnum.
Að mínu viti er losun orkustrauma út í andrúmsloftið
sú hætta, sem mest snertir mannlíf í náinni framtíð.
Af þessum ástæðum verðum við að gera eitthvað,"
segir Gustav Lorentzen með tóni, sem krefst skjótra
viðbragða.
50 ÁRA RANGFÆRSLA
Að mati prófessors Lorentzens, var sú trú meðal
margra hinna yngri kælitæknifræðinga, að CFC
miðillinn væri hinn eini rétti, og er það árangur af 50
ára rangfærslu af hálfu framleiðenda CFC. Og hann
er ekki nærri því eins bjartsýnn og sumir framleið-
endur um að vistvænni miðlar finnist í stað þeirra,
sem eru umhverfisskemmandi.
„Ég gamall er orðinn það gamall að ég man þátíð,
er freonefnin komu á markað og þau vandamál sem
við áttum við að stríða, og ég er ekki í nokkrum vafa
um að svipuð vandamál koma með nýjum miðlum.
Það voru margir miðlar sem voru til, áóur en freonið
kom til sögunnar, efni sem við getum kannað betur,
t.d. eldfimu efnin. Sagt er að CFC miðlar séu örugg-
ari, en ég held að gert sé meira úr vandamálunum
en efni standa til. Sem dæmi viðvíkjandi eldfimum
nýefnum þá er það einfaldlega útilokað að veita
nægjanlegu lofti inn á kælikerfi til að skapa skilyrði
til sprengihættu. Ennfremur benda þeir á lekahættu
og mettun, en við skulum doka við, öll getum við
ekið um á bensíndrifnum bifreiðum, án þess að fólk
tengi það nokkurri hættu, að ekki sé minnst á jarð-
gasnotkun á millljónum heimila."
Gustav Lorentzen er maðurinn sem hefur staðið á
bak við kæliverkfræðideild Fricoscandia, sem er
fremst fyrirtækja í heiminum á sviði færibandafryst-
ingar matvæla, Það fyrirtæki auk N.TH, sem hefur
90 vísindamenn, er líklega stærsta rannsóknar- og
þróunarstofnunin, sem til er fyrir kæliiðnaðinn í hinum
vestræna heimi. N.TH,-SINTEF(Stiftelsen for indust-
riell og teknologiskforskning ved N.TH.), stofnun sem
hóf rekstur 1951, tekur að sér rannsóknir og þróun-
arverkefni fyrir fyrirtæki margra landa, þar á meðal
Japans.
Enda þótt N.TH-stofnunin hafi heiðrað Gustav Lorent-
zen í tæknifræðum og hann hafi fengið margar al-
þjóðlegar viðurkenningar, þar á meðal heiðursmerki
svo sem heiðursforsetaorðu IIR (Alþjóða- kælitækni-
stofnunarinnar) og kælistofnunar Ástralíu, þá lítur
hann ekki á sig sem lærðan vísindamann.
„Ég er fyrst og fremst verkfræðingur. Þetta er ef til
vill það, sem gerir mig hæfan til að bera saman
mismunandi tækni og komast að eigin niðurstöðu,"
segir Gustav Lorentzen. Hann hefur samið um 500
vísindaritgerðir á sínum ferli.
Okkur af eldri kynslóðinni hlýnaði um hjartarætur
þegar Gustav Lorentzen og Jóstein Petterson endur-
heimtu hina fornu frægð og æru C02, sem hér eftir
skipar sæti meðal vistvænna kælimiðla framtíðar.
Kolsýran hafði verið sett út af sakramenti í flestum
kælimiðlafræðum á sjötta áratugnum vegna hins háa
þrýstings og lága markhita (critical point) en þeir
fundu ráð við þeim vanda.
Deyr fé
deyja frændur
deyr sjálfur it sama
en orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur
(úr Hávamálum).
51