AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.1995, Qupperneq 71

TVOFOLD ORKUSPARANDI
TIMBURHUS
Undanfarna áratugi höfum viö íslendingar
verið ailtof önnum kafinir við að byggja
yfir okkur til þess að gefa nægilegan
gaum að því hvað við vorum að gera.
Mikil verðbólga hafði þær afleiðingar að það var um
að gera að byggja fljótt og stórt. Fáir fjárfestingar-
kostir sem við áttum völ á gáfu þokkalegan arð og
því fjárfestu mjög margir í of stóru og óhagkvæmu
íbúðarhúsnæði sem auk þess var dýrt í rekstri. Meira
var hugsað um að kaupa einhverja ódýra teikningu
en að leggja tíma og fé í að hanna hús sem væri
ódýrt í byggingu og rekstri.
Ódýr orka til hitunar á hitaveitusvæðum hefur líka
haft þær afleiðingar að við höfum dottað á verðinum
og höfum ekki lagt áherslu á að hanna byggingar
sem henta íslenskum staðháttum, er ódýrt að hita,
þurfa lítið viðhald og eru á annan hátt hagkvæmar í
rekstri. í stað þess að huga að þessum grundvallar-
atriðum góðrar byggingarlistar höfum við, þessi fá-
tæka.skulduga þjóð.oft lagt meira upp úr því að elta
útlenda „stæla" í arkitektúr, í algeru fyrirhyggjuleysi.
Margir einstaklingar, fyrirtæki og opinberir aðilar sitja
þannig uppi með mannvirki sem oft og tíðum henta
þeim illa, eru viðhaldsfrek og dýr í rekstri.
Ef menn á hinn bóginn setjast niður og reyna að gera
sér tölulega grein fyrir hlutunum, þá eru það oft þessi
grundvallaratriði, en ekki „stælarnir" sem
skilja á milli feigs og ófeigs í lífi venju-
legrar fjölskyldu eða fyrirtækis. Sá sparn-
aður sem hlýst af því að búa í húsi sem
er hagkvæmt í rekstri er ótrúlega fljótur
að segja til sín. Sé þessi sparnaður ávaxt-
aður þokkalega getur hann hugsanlega
líka gert fólki kleift að minnka við sig
vinnu, ferðast, mennta börnin sín sæmi-
lega eða leggja eitthvað fyrir til elliáranna
eins og nú virðist ekki vera vanþörf á fyrir
flesta, þrátt fyrir alla lífeyrissjóði lands-
manna.
Margir byggingaraðilar hjá aðliggjandi
þjóðum hafa á undanförnum áratugum
gert sér mun betri grein fyrir þessum
málum en við og þróað markvissar aðferðir og tækni
til að draga úr rekstrar- og viðhaldskostnaði húsa,
gera þau þéttari, minnka hitatap og hljóðeinangra
þau betur. Flér hafa íslenskir byggingamenn síst efni
á að vera eftirbátar annarra. Flér ætti íslenskur bygg-
ingariðnaður með réttu að vera í forystusveit, enda
er hér oft ekki um flóknara mál að ræða en að tileinka
sér tækni sem þegar hefur hlotið almenna notkun
víða erlendis.
Þeir sem hafa viljað brydda upp á nýjungum í ís-
lenskum byggingariðnaði hafa oft átt við ramman
reip að draga.Samt er þetta jafnvel að breytast, enda
er byggingariðnaður nú sem óðast að verða alþjóð-
legur eins og aðrar greinar framleiðsluiðnaðar. Um
árabil hafa íslenskir hönnuðir verið að þreifa sig
áfram með tvöföld hús, en ein þeirra nýjunga í orku-
sparnaði í húsum, sem fram hafa komið á undan-
förnum árum erlendis og hefur vakið þar töluverða
athygli, er einmitt „tvöfalt hús“ úr timbri sem geymir
sólarhita og þarf mjög litla orku til upphitunar. Við
framleiðslu slíkra húsa þarf ekki heldur nemau.þ.b.
10% af þeirri orku sem nauðsynleg er til að búa til
venjulegt hús.
Þetta byggingarkerfi er upprunnið í Bandaríkjunum.
Þar hefur það vakið mikla athygli og hefur m.a. hlotið
sérstaka viðurkenningu Orkumálaráðuneytisins (De-
Þar sem ekki er hitaveita geta ENERTIA húsin reynst mikil búbót fyrir
rekstraraðila. Óþarfi er að mála húsin að utan eða innan.
69
GESTUR ÓLAFSSON, ARKITEKT