Bændablaðið - 04.04.2023, Qupperneq 1

Tökustaðastjóri
bankar upp á
4248
Ung börn
eignuðust flugvél
38
Rækta ekki tilviljunargæðinga
7. tölublað 2023 ▯ Þriðjudagur 4. apríl ▯ Blað nr. 631 ▯ 29. árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Vikugamlir kjúklingar í uppeldi á Lambhaga í Ölfusi. Þrjú fyrirtæki standa að allri alifuglaframleiðslu hér á landi, á rúmlega 30 stöðum kringum landið.
Umfang framleiðslunnar telur um 6 milljónir fugla á ári. Framleiðslan nam um 9.500 tonnum í fyrra. Kolefnisspor íslenskra kjúklinga er minna en flestra
annarra dýrategunda til manneldis og kolefnisspor íslenskrar kjúklingaframleiðslu er langt fyrir neðan heimsmeðaltal. Allur úrgangur, eða hráefni, sem
ekki er nýtt til manneldis, er notað sem áburður eða til landgræðslu. – Sjá nánar á bls. 20–21. Mynd / Guðrún Hulda Pálsdóttir
Tveimur milljörðum króna varið í kornrækt
Tveimur milljörðum króna verður
varið á næstu fjórum árum til
að hrinda aðgerðaráætlun um
aukna kornrækt í framkvæmd
samkvæmt nýrri fjármálaáætlun
ríkisstjórnarinnar.
Er það í takt við tillögur
starfshóps matvælaráðherra frá
Landbúnaðarháskólanum sem lagði
meðal annars til árlega 500 milljóna
króna úthlutun í framleiðslu- og
fjárfestingastuðning til eflingar
kornræktar. Samkvæmt markmiðum
fjármálaáætlunarinnar verður miðað
við að framleitt verði bygg á 7.000
hektara lands árið 2028. Í dag er
flatarmál ræktarlands 3.156 hektarar.
„Þetta eru afar ánægjulegar fréttir
og frábært að heyra að vinnan skili
sér alla leið en endi ekki ofan í
skúffu. Mér er sagt að það sé mjög
langt síðan viðlíka upphæð hafi verið
sett í landbúnaðarmál að frumkvæði
stjórnvalda sem ekki er ætluð til að
slökkva elda heldur sækja fram á
ný mið. Mér finnst þetta kristalla
meðbyr með íslenskum landbúnaði
og að nú sé lag að sækja fram í
matvælaframleiðslu á breiðari
grunni. Svandís og starfsfólk
matvælaráðuneytisins sýndi
fagmennsku í kringum þessa vinnu
og eiga heiður skilið fyrir það,“ segir
Helgi Eyleifur Þorvaldsson, aðjunkt
og brautarstjóri búfræðibrautar hjá
LbhÍ, en hann fór fyrir starfshópnum.
Svandís Svavarsdóttir matvæla-
ráðherra sagði á Búnaðarþingi að
aðgerðaráætlunin sé metnaðarfull en
raunhæf sóknaráætlun. „Áætlun um
það hvernig íslenskur landbúnaður
geti á þessari öld brauðfætt þjóðina
í orðsins fyllstu merkingu. Við
vitum að það tekur tíma að byggja
þessa grein upp þar sem innviði
skortir. Við munum ekki fá íslenskt
bökunarhveiti í búðir næsta haust, en
við munum komast þangað.“
Pálminn í höndum bænda
Nú þegar fjármagn hefur verið
tryggt segir Helgi Eyleifur að gera
þurfi samning um plöntukynbætur
svo vinna geti hafist af fullum
þunga, en fyrir liggur boð sænska
landbúnaðarsamvinnufélagsins
Lantmännen um samstarf við að
innleiða erfðamengjaúrval.
„Í öðru lagi þurfa bændur nú að
sameinast um rekstur þurrkstöðva,
leggja til hlutafé og sækja um
mótframlag til að reisa nýjar eða
stækka nothæfar stöðvar, fjárfesta
í flutningavögnum og eftir atvikum
þreskivélum. Í framhaldinu geta
bændur aukið við ræktun korns og
fengið greiddan framleiðslutengdan
stuðning. Pálminn verður fljótlega
í höndum bænda og því er brýnt
að þeir komi sér saman og búi til
sínar áætlanir. Í þeim áætlunum
er nauðsynlegt að horfa fram á
veginn í uppbyggingu og ráðgera
stækkun í áföngum, horfa til 5, 10,
20 og 30 ára. Okkar mat er að það
sé mikilvægt að við sjáum færri en
stærri stöðvar í framtíðinni,“ segir
Helgi Eyleifur.
Þá þurfi að skrifa góðar ræktunar-
leiðbeiningar til bænda sem fyrst. „Í
framhaldinu mætti svo halda áfram
að vinna að þeim tillögum sem við í
starfshópnum lögðum til en þær eru
þrjátíu talsins og allar mikilvægir
liðir í því að aðgerðaáætlunin takist
að okkar mati. Væntanlega mun
matvælaráðuneytið leiða næstu
skref.“
Reisir haframyllu á Suðurlandi
Örn Karlsson, kornræktandi á
Sandhóli, stefnir að því að byggja
haframyllu á Suðurlandi og leitar
nú tilboða hjá framleiðendum í
Finnlandi.
Slíkur tækjabúnaður hefur ekki
verið til hér á landi og því hefur þurft
að verka íslenska hafrauppskeru í
Danmörku.
Mun væntanleg mylla geta
afkastað 150–300 tonnum á
klukkustund en Sandhólsbændur
hafa framleitt um 200 tonn á ári,
sem fer að mestu til framleiðslu á
tröllhöfrum og haframjöli.
„Bændur vilja auðvitað bara
hafa virkan markað og með tilkomu
svona myllu til landsins – og svo
betri stuðningi stjórnvalda – þá
opnast tækifæri fyrir fleiri. Svo held
ég að besta stuðningsfyrirkomulagið
við þessa grein til uppbyggingar
sé að koma á fjárfestingastyrkjum.
Ekki að bæta við jarðræktarstyrkina,
eða að styrkja land, heldur til
uppbyggingar að megninu til,“ er
haft eftir Erni í blaðinu. /ghp

Sjá nánar á bls. 8.
Búnaðarþing var haldið dagana
30.–31. mars sl. Starfsnefndir
þingsins unnu þar að uppfærslu á
stefnumörkun samtakanna sem
samþykkt var á Búnaðarþingi
2022.
Fimm starfsnefndir unnu
að uppfærslum á málaflokkum
stefnumörkunarinnar. Meðal helstu
ályktana má nefna að samþykkt var
að fela stjórn Bændasamtaka Íslands
að taka þátt í stofnun heildarsamtaka
í landbúnaði með Samtökum
fyrirtækja í landbúnaði.
Ályktað var um velferð bænda
og dýra. Þörf sé á að koma á fót
afleysingakerfi fyrir bændur, því
skortur á slíkum úrræðum geti leitt
til þess að bændur gangi of nærri sér,
bæði andlega og líkamlega. Varðandi
dýravelferð var ályktað á þá leið
að mikilvægasta forsenda þess að
sátt ríki í samfélaginu um að nýta
dýraafurðir til matvælaframleiðslu
sé að velferð dýranna sé tryggð
af þeim sem um þau annast og að
eftirlit með því sé trúverðugt, virkt
og gegnsætt.
Þá er í ályktunum mælst til þess að
neytendur á Íslandi hafi möguleika
á upplýstu vali þegar kemur að
upprunamerkingum matvæla. Eru
matvælaframleiðlendur hvattir til
að upprunamerkja tilbúna rétti og
unnar kjötvörur þótt þeim sé það
ekki skylt samkvæmt reglugerð og
að innlendir framleiðendur sameinist
um eitt upprunamerki sem fari á sem
flest matvæli. /smh
Sjá nánar á bls. 2, 4 og 7.
Búnaðarþing 2023:
Uppfærsla á
stefnumörkun