Skírnir - 01.09.2008, Blaðsíða 145

SKÍRNIR
T.S. ELIOT Á ÍSLANDI
419
Einnig ritaði Thor um erlenda höfunda. En þótt hann hafi ekki
fjallað sérstaklega um Eliot, hélt hann áfram að gefa í skyn mikil-
væg tengsl við hann, sérstaklega með einkunnarorðum úr „Burnt
Norton“-kvartettinum (í Fjórum kvartettum). Fyrsta skáldsaga
Thors hefst með tilvitnun í Eliot: „Other echoes / Inhabit the
garden. Shall we follow?"20 Næsta lína í „Burnt Norton“ er „Quick
said the bird, find them, find them“ og þangað er sótt heiti þess-
arar fyrstu skáldsögu Thors, Fljótt, fljótt sagði fuglinn, sem út kom
1968. í þessari sögu eru greinilega settar á svið „samræður“ við
Eliot og t.d. er sótt heim hið goðsögulega svið í Golden Bough
eftir James Frazer, en það gerir Eliot einnig í The Waste Land.
Síðar fékk skáldsagan Grámosinn glóir ennfremur einkunnarorð
frá „Burnt Norton“: „Time and the bell have buried the day, / The
black cloud has carried the sun away / Will the sunflower turn to
us.“21 Fyrri hluti enn einnar af skáldsögum Thors, Náttvígs
(1989), fær einkunnarorð frá „East Coker“ (í Fjórum kvartettum):
„You say I am repeating something I have said before. I shall say
it again. Shall I say it again?“22 Og Thor segir það aftur með
tilbrigðum þar sem íhugul ljóð Eliots enduróma í veröld ólgandi
prósa og ólgandi mannlífs. Það myndi þarfnast gaumgæfilegrar
rannsóknar ef rekja ætti og kanna þessi tengsl; þau eru rækilega
ofin saman við hina ýmsu þætti textans og þar lenda þau inni á
hugmynda- og fagurfræðilegu átakasviði.
7
Thor Vilhjálmsson var ekki eini íslendingurinn sem grunaður var
um „eliotisma" snemma á sjötta áratugnum. Eliot var á skömmum
tíma orðin umtöluð stærð í bókmenntalífinu og gjarnan þótti
tilhlýðilegt að vitna til hans í umræðum, einkum þegar rætt var um
atómskáldskapinn, en það orð var upphaflega notað í niðrandi
merkingu um nýja skáldskapinn sem á þessum árum braut í bága
við kveðskaparhefðina. Atómskáldin ungu, m.a. „eliotistarnir"
20 Thor Vilhjálmsson: Fljótt fljótt sagðifuglinn, Reykjavík: Helgafell 1968, bls. 7.
21 Thor Vilhjálmsson: Grámosinn glóir, Reykjavík: Svart á hvítu 1986, bls. 5.
22 Thor Vilhjálmsson: Náttvíg, Reykjavík: Mál og menning 1989, bls. 5.