Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Blaðsíða 9

hjúkrunarfræðingar á tímum covid-19
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 97. árg. 2021 9
Tafla 1. úrtak og svörun
upphaflegt úrtak 3618
Vantaði netfang 71
Endanlegt úrtak 3547
neita að svara 29
næst ekki í 63
fjöldi svarenda 1968
Svarhlutfall 55,40%
könnunin samanstóð af 46 spurningum og var megininntak
þeirra viðhorf til starfsins, starfsánægja, vinnuumhverfi,
aðbúnaður og líðan í starfi á tímum covid-19. Spurningarnar
voru annars vegar lokaðar, sumar með fimm punkta Likert-
kvarða og hins vegar ölsvarsspurningar þar sem merkja mátti
við marga svarkosti. Einnig voru opnar spurningar með mögu-
leika á að svara með eigin orðum.
niðurstöðurnar gefa mynd af viðhorfum hjúkrunarfræð-
inga til starfsins, líðan og ýmsum þáttum sem snerta starf
þeirra í covid-faraldrinum. helstu breytur, sem notaðar voru
til að greina niðurstöður einstakra spurninga betur, voru aldur,
starfsreynsla, vinnufyrirkomulag og aðalvinnustaður. Í flestum
breytum voru niðurstöður sýndar sem meðaltal á kvarðanum
0–5 eða 1–5 og segir það til um hvar þungamiðja svara var í
tiltekinni spurningu. Meðaltöl einstakra spurninga verða ekki
gefin upp og verður ekki tæmandi umöllun um könnunina í
þessari grein.
fíh mun vinna áfram með tilteknar niðurstöður könnun-
arinnar og nýta sér þær í vinnu tengdri kjörum og starfsum-
hverfi hjúkrunarfræðinga. niðurstöðurnar í heild gefa góða
mynd af starfsviðhorfum hjúkrunarfræðinga, líðan og öðrum
þáttum sem snert hafa starf þeirra á covid-tímum.
Helstu niðurstöður
Ný viðfangsefni og undirbúningur
undirbúningur fyrir heimsfaraldur hefur verið umfangsmikið
og flókið verkefni sem snerti ölmarga hjúkrunarfræðinga.
Samkvæmt niðurstöðum könnunarinnar hafa 76% hjúkrun-
arfræðinganna þur að bregðast við covid-19-sýkingum eða
grun um þær í starfinu.
Þegar niðurstöður eru skoðaðar út frá því hvernig hjúkr-
unarfræðingar töldu sig undirbúna svöruðu 48% þeirra að þeir
teldu sig fremur eða mjög vel undirbúna fyrir faraldurinn en
41% í meðallagi. af þeim hjúkrunarfræðingum sem töldu sig
mjög vel undirbúna voru flestir starfandi á Landspítala og
heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.
hjúkrunarfræðingar voru einnig spurðir um hversu vel
vinnustaður þeirra hefði verið undirbúinn fyrir faraldurinn og
svör uðu 72% hjúkrunarfræðinga að þeirra vinnustaður væri
mjög vel eða fremur vel undirbúinn fyrir covid-19 og 20% í
meðallagi. að mati hjúkrunarfræðinga voru það heilbrigðis-
stofnun austurlands, heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins og
Sjúkrahúsið á akureyri sem voru hvað best undirbúin.
Hversu vel varstu undirbúin(n) fyrir covid-19?
9% 40% 41% 8% 2%
Mjög fremur í meðal- fremur mjög illa/
vel vel lagi illa alls ekki
Covid-19: Þekking, upplýsingagjöf og miðlun
Eir að faraldurinn skall á voru stöðugt nýjar upplýsingar að
berast, til dæmis um sóttkví, ölda smita og samkomutak-
markanir. Það var mjög mikilvægt að hjúkrunarfræðingar
væru vel upplýstir starfs síns vegna þar sem staðan hverju sinni
gat ha bein áhrif á öryggi hjúkrunar. Mat hjúkrunarfræðinga
var að í 89% tilvika hefði þekking þeirra og reynsla nýst mjög
eða fremur vel við breyttar aðstæður.
Þegar spurt var um almenna upplýsingagjöf um covid-19
fannst 78% hjúkrunarfræðinga hún vera mjög eða fremur góð.
jafnframt töldu 75% hjúkrunarfræðinga sig fá mjög eða fremur
fullnægjandi upplýsingar varðandi faraldurinn frá sínum yfir-
manni. heilbrigðisstofnun austurlands, Sjúkrahúsið á akureyri
og heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins komu þar best út. Því
koma niðurstöðurnar í töflu 2 ekki á óvart en þar kemur fram
að almannavarnir og upplýsingar í tölvupósti, sem þá er vinnu-
tengdur, koma út á jöfnu. Á þessum fordæmalausu tím um áttu
breytingar sér o og tíðum stað með litlum fyrirvara og því
ekkert óeðlilegt að munnlegar upplýsingar frá yfirmanni væru
svona algengar, í ljósi síbreytilegs ástands í starfsumhverfinu.
Tafla 2. hvaðan fékkstu upplýsingar um covid-19 sem tengj -
ast starfinu?
almannavarnir 69%
upplýsingar í tölvupósti 69%
Munnlegar upplýsingar frá yfirmanni 54%
Á covid.is 52%
Á vefsíðu vinnustaðar 49%
Breytingar á starfsumhverfi og ábyrgð
Á öllum heilbrigðisstofnunum, heilsugæslustöðvum og hjúkr-
unar- og dvalarheimilum voru gerðar breytingar á skipulagi
og starfsemi vegna covid-19. Verkefnin voru í flestum tilfellum
gríðarlega umfangsmikil og fólu í sér m.a. endurskipulagningu
á mönnun og þjónustu. að mati hjúkrunarfræðinga var það í
64% tilfella yfirstjórn eða framkvæmdastjórn hvers vinnu -
staðar sem bar ábyrgð á fyrirhuguðum breytingum en 43%
töldu það hafa verið samstarfsverkefni allra á vinnustaðnum.
um 66% hjúkrunarfræðinga töldu sig vera þátttakendur í
skipulagsbreytingum sem aðrir skipulögðu en 23% töldu sig
vera hluta af teymi sem skipulagði breytingarnar. af þessu má
álykta að meirihluti svarenda hafi tekið þátt í breytingum á
starfsumhverfi sínu.
hjúkrunarfræðingar voru spurðir um hverjir þeim fannst
taka ábyrgð varðandi covid-tengdum málum á þeirra starfs-