Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Blaðsíða 92

90 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 3. tbl. 98. árg. 2022
Mælitæki fyrir eldra fólk – próffræði
Mælitæki (heildarkvarðar)* ICC2.1
(95% öryggisbil)**
Staðalvilla
mælinga***
Tímamælt „upp og gakk“ (sek) 0,84 (0,59-0,94) 1,32
MFF-athafnir (0-100) 0,95 (0,87-0,98) 2,43
MFF-tíðni þátttöku (0-100) 0,76 (0,22-0,92) 1,36
MFF-takmörkun á þátttöku (0-100) 0,65 (0,19-0,86) 8,21
Mat á líkamsvirkni aldraðra (0-400+) 0,67 (0,32-0,86) 49,48
A-Ö jafnvægiskvarði (0-100) 0,82 (0,56-0,93) 9,11
MMSE (0-30) 0,70 (0,38-0,87) 1,64
GDS (0-30) 0,84 (0,63-0,93) 1,40
Mælitæki
(heildar- og undirkvarðar)*
Cronbachs alfa
(95% öryggisbil)
MFF-athafnir (32 atriði) 0,95 (0,94 – 0,96)
Erfiðleikar við athafnir sem reyna á efri útlimi
(7 atriði)
0,79 (0,74 – 0,83)
Erfiðleikar við athafnir sem reyna á neðri
útlimi (14 atriði)
0,91 (0,89 – 0,93)
Erfiðleikar við athafnir sem reyna mikið á
neðri útlimi (11 atriði)
0,93 (0,92 – 0,95)
MFF-tíðni þátttöku (16 atriði) 0,70 (0,63 – 0,76)
Tíðni samskipta við aðra (9 atriði) 0,66 (0,57 – 0,73)
Tíðni eigin umsjár (7 atriði) 0,58 (0,48 – 0,66)
MFF-takmörkun á þátttöku (16 atriði) 0,91 (0,89 – 0,93)
Takmörkun á virkni (12 atriði) 0,91 (0,88 – 0,93)
Takmörkun á stjórn á eigin lífi (4 atriði) 0,60 (0,50 – 0,69)
A-Ö jafnvægiskvarði (16 atriði) 0,95 (0,94 – 0,96)
MMSE (19 atriði) 0,33 (0,16 – 0,47)
GDS (30 atriði) 0,80 (0,76 – 0,84)
Tafla 2. Áreiðanleiki endurtekinna mælinga (N=20) fyrir heildarkvarða allra
mælitækja (ICC2.1 og staðalvilla)
Tafla 3. Innri áreiðanleiki þeirra mælitækja sem byggja á fleiri en einu atriði
* Efri árin, mat á færni og fötlun – athafnahluti (MFF-athafnir), Efri árin, mat á
færni og fötlun – þátttökuhluti (MFF-tíðni þátttöku og MFF–takmörkun á þátttöku),
Jafnvægiskvarði tengdur athöfnum og öryggistilfinningu (A-Ö jafnvægiskvarði), Próf
til að meta vitræna getu (MMSE) og Þunglyndismat fyrir aldraða (GDS).
**Intraclass Correlation Coefficient, two way random effect model, absolout
agreement.
***Staðalvilla er í sömu einingu og kvarði hvers mælitækis.
* Efri árin, mat á færni og fötlun – athafnahluti (MFF-athafnir), Efri árin, mat á færni
og fötlun – þátttökuhluti (MFF-tíðni þátttöku og MFF – takmörkun á þátttöku),
Jafnvægiskvarði tengdur athöfnum og öryggistilfinningu (A-Ö jafnvægiskvarði), Próf
til að meta vitræna getu (MMSE) og Þunglyndismat fyrir aldraða (GDS).
kvarðanum og áberandi lægstur hjá MMSE. Innri áreiðanleiki
var góður (Cronbachs alfa 0,7-0,9) fyrir heildarkvarða MFF-
athafnir, MFF-tíðni þátttöku og MFF-takmörkun á þátttöku en
undirkvarðarnir sjö komu misvel út (Cronbachs alfa 0,58-0,93).
Hugsmíðaréttmæti
Tafla 4 sýnir fylgni milli allra mælinganna (raðfylgnistuðull
Spearmans). GDS og TUG eru einu mælitækin þar sem
betri færni endurspeglast í færri stigum og því kom fram
neikvæð fylgni milli þeirra og annarra mælitækja. Sterkust
var fylgnin milli A-Ö jafnvægiskvarðans og MFF-athafna.
A-Ö jafnvægiskvarðinn var að auki með sterka fylgni við
TUG og MFF-takmarkanir á þátttöku. MFF-athafnir og MFF-
takmarkanir á þátttöku höfðu bæði sterka fylgni við TUG
og hvort annað. Almennt var MMSE með veikustu fylgni við
önnur mælitæki en þó var fylgnin miðlungssterk við MFF-tíðni
þátttöku.
Í töflu 5 og mynd 1 eru niðurstöður þar sem aðferð þekktra
hópa var notuð til að varpa ljósi á hugsmíðaréttmæti.
Í töflu 5 sést að yngri hópurinn var marktækt færari en
sá eldri samkvæmt öllum mælingum nema það var ekki
aldursmunur á niðurstöðum GDS (p = 0,057). Mynd 1 (A-D)
sýnir að niðurstöður á bæði TUG og A-Ö jafnvægiskvarða
greindu á milli þeirra sem höfðu sögu um eina eða fleiri
byltur á síðastliðnum 12 mánuðum og þeirra sem höfðu
ekki dottið. Mælitækin tvö greindu einnig á milli þeirra
sem notuðu gönguhjálpartæki og þeirra sem notuðu ekki
gönguhjálpartæki.
Mælitæki (heildarkvarðar)* 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. TUG –
2. MFF-athafnir -0,712 –
3. MFF-tíðni þátttöku -0,379 0,307 –
4. MFF-takmarkanir á þátttöku -0,626 0,672 0,448 –
5. MLA -0,415 0,544 0,424 0,333 –
6. A-Ö -0,706 0,848 0,327 0,601 0,451 –
7. MMSE -0,297 0,250 0,339 0,193 0,291 0,275 –
8. GDS 0,412 -0,546 -0,401 -0,567 -0,338 -0,497 -0,230 –
Tafla 4. Fylgni milli allra mælitækjanna (raðfylgnistuðull Spearmans)
*Tímamælt „upp og gakk“ (TUG), Efri árin, mat á færni og fötlun – athafnahluti (MFF-athafnir), Efri árin, mat á færni og fötlun – þátttökuhluti (MFF-tíðni þátttöku og MFF-
takmarkanir á þátttöku), Mat á líkamsvirkni aldraðra (MLA), Jafnvægiskvarði tengdur athöfnum og öryggistilfinningu (A-Ö jafnvægiskvarði), Próf til að meta vitræna getu (MMSE)
og Þunglyndismat fyrir aldraða (GDS).