Úrval - 01.08.1949, Qupperneq 101

1 GULLNÁMU 1 SUÐUR-AFRlKU
99
hauga á báðar hliðar og í f jarska
svertingjahverf i: Sophiatown,
sóðalegt hverfi með 60 þúsund
íbúum; fjögra herbergja hús
með einni fjölskyldu í hverju
herbergi, vatn í krana úti í húsa-
garði og útikamrar. Enn fjær
Meroka, pestarbæli þar sem búa
60 þúsund manns í óleyfi í hreys-
um, sem gerð eru úr biikkdós-
um, strigatætlum og spýtna-
rusli. Og það getur verið níst-
ingskalt hér á hásléttunni;
stundum rignir dögum sarnan.
Von bráðar komum við að
hinum snyrtilegu múrsteins-
byggingum þar sem skrifstofur
Durban Roodepoort Deep eru,
en þar er ein af dýpstu námun-
um, nærri 2700 metrar. Þar
vinna 10 þúsund verkamenn,
sem lifa í tveim hverfum.
Það var farið með okkur í
skúrbyggingu og okkur fengnir
samfestingar og hjálmar til að
klæðast. Brooks kom hlaupandi
og sagði, að við ættum dálítið
í vændum, sem gestum gæfist
sjaldan kostur á að sjá; það
var verið að steypa gullstengur.
Þegar við komum inn í bræðslu-
salinn voru innfæddir verka-
menn, naktir niður að mitti,
með þykka asbestglófa og augn-
hlífar, að taka gullstöng úr litl-
um bræðsluofni. Stöngin var í
móti, svipuðu brauðmóti, sem
tekið var út úr ofninum með
spaða líkum þeim sem bakarar
nota. Stöngin var kæld og síðan
hvolft úr mótinu á moldargólf-
ið, þar sem fyrir voru nokkrar
stengur, er orðnar voru kaldar
og svartar og létu lítið yfir
sér.
„Þetta gull er um tveggja
og hálfs miljón króna virði,“
sagði verkstjórinn. Einhver
hafði orð á, að auðvelt mundi
að komast burt með eina stöng-
ina. „Takið hana upp og reynið
það,“ sagði verkstjórinn. Hún
reyndist erfið í meðförum, 60
pund að þyngd, of lítil eftir
þyngd og of þung eftir stærð.
Hvítur verkamaður spurði
mig hvaðan ég væri, og ég sagð-
ist vera frá Ameríku. Hann
brosti. „Þið kaupið af okkur
gullið,“ sagði hann. „Við gröf-
um það upp og þið flytjið það
til staðar, sem kallast Kentucky,
hef ég heyrt, og þar grafið þið
það.“
„Það er rétt,“ sagði ég.
„Það sýnist lítið vit í því.
Eins gott að láta það liggja
kyrrt hér í jörðu.“ Hann þagn-
aði og fór að skafa eina stöng-
ina með vírbusta. „Það þarf