Læknaneminn - 01.08.1968, Blaðsíða 7

LÆKNANEMINN
7
Ég hefi oft lofað sjálfum mér því, bæði í gamni og alvöru, og að
marggefnu tilefni, að ég skyldi forðast það í lengstu lög að hafa yfir
opinberlega í ræðu eða riti neitt það, sem kalla mætti „endurminningar
frá þeim gömlu góðu árum“, en nú er ég samt byrjaður á því, og þið
verðið að fyrirgefa mér, þótt ég láti gamminn geysa þar um stund.
— Það var fyrsta veturinn eftir, að ég hafði lokið kemiuprófi, að mikill
skortur var á mönnum í læknadeildinni, sem vildu taka að sér það
hlutverk að vera svæfari á sjúkrahúsi Hvítabandsins og jafnframt
gegna þar einföldustu kandídatsstörfum, en þau voru í þann tíð eink-
um í því falin að taka „Sahli“, þ. e. a. s. mæla hemoglobin hjá sjúkling-
unum og sömuleiðis að rannska þvag þeirra fyrir albumin, pus og
sykri. Ennfremur að bera sjúklinga á börum milli hæða, mæla hjá
þeim blóðþrýsting og skrifa nöfn þeirra, diagnosur og operationsdiag-
nosur inn í þar til gerða stóra bók, en á þeim tímum voru engir journalar
enn komnir til sögunnar á Hvítabandinu. Að vísu fékk hver sjúkling-
ur spjald, þar sem ofangreindar rannsóknir og e. t. v. einhverjar
fleiri voru færðar inn á, en a. ö. 1. var lítið skrifað um þá eða um að-
gerðirnar. Svæfingar voru framdar með ether á svonefndum Ombré-
danne-maska, en það var hin merkilegasta uppfinning, ættuð sunnan
úr Frakklandi; stór belgur úr nikkelstáli, en inn í hann var hellt
ether í filter, belgurinn síðan með maska fyrir nef og munn í annan
endann, en stóra svínsblöðru fyrir öndunarloftið í hinn endann. Nokkra
tilsögn hlaut maður í þessu, en áhuginn var mikill og lestrarhugurinn;
maður las sig til um svæfingar eftir því, sem föng voru á, og allt gekk
þetta stórslysalaust og skikkanlega. Þarna var framin alls konar
kirurgia af ýmsum læknum, og á maður margar ánægjulegar minn-
ingar frá þeim dögum, bæði af Kristni Björnssyni, Árna heitnum
Péturssyni, Daniel Fjeldsted og fleiri ágætis mönnum. Ekki var nú
alltaf verið að svæfa, heldur fékk maður oft að halda í haka, því að
talsvert var opererað bæði í staðdeyfingu og eins þó nokkuð í mænu-
deyfingu.
Nú, nóg um þá hlið málsins. Raunar er það eina, sem er merki-
legt í þessum „endurminningum" það, að mér finnst þetta ótrúlega
stutt síðan; samt átti eftir að líða áratugur áður en fyrsti svæfinga-
læknirinn hóf starfsemi hér á landi, og það leiðir huga minn að ýmsu
öðru, sem fyrir augu mín bar þarna fyrir meira en 20 árum (raunar
var ég þarna viðloðandi í nokkur ár), en þá á ég við ýmsa lyfjameð-
ferð og aðra meðferð sjúklinga, sem þá var í fullu og góðu gengi, en
erfitt er að hugsa sér í dag, þótt ekki sé lengra liðið,
Ég ætla að hætta á að nota hér einn þátt, sem að vísu er löngu
orðinn útslitinn, en engu að síður er staðreynd í þessum „endurminn-
ingum“, ef ég má svo að orði komast: Það er ekki laust við, að mér
finnist ég eldast um heila öld, þegar ég hugleiði það, að ég hefi séð
kemotherapiuna í bernsku. Ég hefi séð lungnabólgu- og peritonitis-
sjúklinga, sem fengu sulfanilamid þangað til þeir urðu helbláir af
sulfahemoglobini, af því að annað nothæft kemotherapeuticum var ekki
fyrir hendi. Ég hef meira að segja séðProntosil notað við lungnabólgu,
og raunar oft við þvagfærainfectionum, sem ekki er svo merkilegt,
og ég man eftir einni af allra fyrstu sendingunum af pencillini, sem