Læknaneminn - 01.08.1968, Blaðsíða 19

LÆKNANEMINN
19
virk eins og gullsölt. Þetta byggist
á því, að þau safnast hægt fyrir
í vefjum líkamans og það tekur
margar vikur eða mánuði að sjá
áhrif á A.R. Útskilnaður er einnig
mjög hægur, og kvað það taka
mánuði eða ár að losna við lyfið úr
líkamanum. Þó má búast við, að
sjúkdómurinn versni 3—4 vikum
eftir að lyfjagjöf er hætt (Olhag-
en 1967). Því er mikilsvert aðfinna
hæfilegan viðhaldsskammt, og
verður þá að reyna að sigla milli
skers og báru, þar eð eiturverk-
anir lyfsins standa greinilega í
beinu hlutfalli við magn lyfjagjaf-
ar. Klórókin binzt sérstaklega mel-
anini og öðrum litarefnum.
Eiturverkunum má skipta í
þrennt: 1) Algengar aukaverkanir,
en meinlausar, svo sem útbrot,
ógleði og uppköst, hárlos, höfuð-
verkur, martröð og accomodati-
onstruflanir, sem hverfa, þegar
skammtar hafa verið minnkaðir.
2) Vafasamar aukaverkanir svo
sem psychosis, neuropathia, myo-
pathia og mergskemmdir, sem
sumir vilja draga í efa, að standi
í sambandi við klórókin-gjöf, en
aðrir segja, að komi helzt við stóra
skammta (Olhagen 1967).
3) Pigmentbreytingar, einkum
retinopathia.
Reyndar koma þrenns konar
verkanir fram á augum:
1) Áðurnefndar accomodations-
truflanir, sem valda lestrarerfið-
leikum og hverfa við að minnka
skammtana.
2) Klórókin útfellingar í cornea,
sem taldar eru mjög algengar og
hægt er að sjá með flúoresens-að-
ferð hjá allt að 90% sjúklinga á
langtímameðferð. Ekki er talin
ástæða til að hætta meðferð af
þessum sökum, nema þá sjaldan,
að sjónin minnki. Þessar útfelling-
ar eiga að hverfa, þegar lyfjagjöf
er hætt.
3) Retinopathia vegna áður-
nefndrar tilhneigingar klórókins
að setjast í pigmentvef og þ.á.m.
retina. Þetta er eini alvarlegi
fylgikvilli klórókins. Hann er sem
betur fer mjög sjaldgæfur. Popert
(1966) segir, að um 50 tilfellum
hafi verið lýst, og áætlar tíðnina
0,1—1%. Hættan er mest við lang-
meðferð á stórum skömmtum og
er þá bundin samanlögðum klóró-
kínskammti og dagskammti.
Þessi hættulegi skammtur er tal-
inn 250 mg klórókinfosfat eða
meira á sólarhring í 3 ár eða lengur.
Fyrstu einkenni eru sjóndepra og
síðan þrenging á sjónsviði og að
lokum blinda. Breytingar þessar
batna ekki þótt lyf jagjöf sé hætt.
Olhagen (1967) telur, að hægt sé
að fyrirbyggja slíkt ólán með því
að greina retinopathiu strax á
byrjunarstigi með augnaspeglun,
sjónsviðsmælingu, litarskynsmæl-
ingu og electroretinografiu.
Þau lyf af þessum flokki, sem
við höfum notað mest við A.R. eru
Plaquenil (hydroxy-klórókin), og
Avlochlor (klórókin-fosfat). Sam-
bærilegir skammtar af þessum
lyfjum eru 400 mg hydroxyklóró-
kin, eða 2 töflur Plaquenil á móti
250 mg klórókinfosfat eða 1 tafla
Avlochlor. Byrjunarskammtar
voru venjulega 500 mg klórókin-
fosfat eða 800 mg hydroxyklóró-
kin á sólarhring í nokkrar vikur,
en þegar haft er í huga, hve sein-
virk þessi lyf eru, og að aukaverk-
anir standa í beinu hlutfalli við
skammta, hallast nú flestir að því
að fara hægar í sakirnar og gefa
aldrei stærri sólarhringsskammta
en 250 mg klórókinfosfat og 400
mg hydroxyklórókin. Hversu lengi
á svo að gefa þessi lyf? Olhagen
(1967) ráðleggur að gefa eina