Læknaneminn - 01.08.1968, Blaðsíða 46

LÆKNANEMINN
u
sulinsvör eru metin, meðan sjúkl-
ingurinn hlýtur almenna fræðslu
um sjúkdóminn og ítarlegar leið-
beiningar um mataræði, þvagpróf
og verkun og notkun þess insulins,
sem gefið er. Þessi kennsla er eitt
höfuðverkefni læknisins, því það
er ekki hans, heldur sjúklingsins,
að gæta stjórnar á sjúkdómnum
um alla framtíð.
Æskilegt er að nota eitt insulin
og eina gjöf, hvenær sem þess er
kostur, því einföld er meðferðin
að jafnaði árangursríkari í lengd
en flókin og fyrirhafnarsöm að
ástæðulausu.
Lente insulin er gjarnan valið,
því ein gjöf þess er líkleg til að
gefa oftar góðan árangur en ein
gjöf annarra langvirkra insulina
gefin ein sér. Fyrsta gjöf er handa-
hófskennd, venjulega 20—24 ein.
fyrir fullorðna. Síðan er stærð
insulingjafa ákvörðuð eftir að
ferð, sem sjúklingar nota æ síð-
ar. 20—32 ein. af L.I. eru gefnar
eftir skala % klst. fyrir morgun-
verð samkvæmt Clinitest sykur-
mælingu í nýmynduðu þvagi kl.
17 daginn áður (eða blóðsykri).
Skalinn liti þannig út:
Clinitest Lente insulin
litur kl. 17 y> klst. f. morgunv.
Rauðgulur 32 ein.
Gulur 28 —
Grænn 24 —
Blár 20 —
Síðar er skalanum breytt eftir
þörfum bannig, að við rauðeulan
lit tvo daga í röð er hann aukinn
um 4 ein., en minnkaður um 2—4
ein. við bláan lit í þr já daga (tvo
daga, ef einkenni eru um hypo-
glvcemiu). Þegar þvagpróf kl. 17
(eða blóðsykur) sýna að jafnaði
aðeins vott af sykri, og nýrna-
þröskuldur fyrir glucosu er eðli-
legur, er stærð insulingjafar rétt.
Skalinn er nú látinn hlaupa á
tveimur insulin ein. í stað f jögurra
til að varna sveiflum á blóðsykri.
Jafnframt er litið eftir fráviki frá
æskilegum blóðsykri á öðrum tím-
um, sem komið er í veg fyrir með
tilfærslu kolvetna milli máltíða, en
eggjahvíta er æskileg með kvöld-
kaffi, þegar tilhneiging er til hypo-
glycemíu um nætur. Breytt mat-
aræði kemur stundum ekki í veg
fyrir miðmorgun-hyperglycemiu,
og er insulinið þá gefið 15 mín.
fyrr en ella. Dugi þetta ekki, má
hraða byrjunaráhrifum L.I. með
nokkrum ein. A.R.I. eða S.I. gefn-
um í sömu sprautu. Þegar ekki
tekst að ná góðum árangri við
notkun L.I., er venjulega bezt að
gefa insulin tvisvar á dag.
Óstöðugir (brittle) í eðli sínu
eru þeir sykursjúklingar sagðir,
sem sýna mjög breytilegar insulin-
þarfir og sveiflast einkar auðveld-
lega milli hypoglycemiu og hyper-
glycemiu og ketosis. Þessi óstöðug-
leiki stafar m.a. af miklu insulin-
næmi, og eru insulinþarfir yfirleitt
ekki meira en 40 ein. á dag að
jafnaði. Ekkert hinna langvirku
insulina, gefið einu sinni á dag,
er líklegt til að gefa viðunandi
stjórn á veiki þessara sjúklinga.
Er þá gripið til fleiri insulingjafa
á dag, og er ein aðferðin fólgin í
not.kun S.L.I. Venjulega eru %
heildargjafar gefnir fyrir morg-
unverð og % fyrir kvöldverð eftir
skala á sama hátt og við notkun
L.I. og með sömu reglum, nema
Clinitest mælingar eru gerðar fvrir
hvora gjöf, og fer kvöldgjöf eftir
árangri að morgni, en morgungjöf
eftir árangri að kvöldi. Jafnvel
enn meiri sveigjanleiki fæst við
notkun S.I. þrisvar á dag. Niður-