Læknaneminn - 01.04.1991, Blaðsíða 22

Onnur mikilvæg rannsókn er vefjaflokkun, þar
sem nokkum veginn er hægt að útiloka drómasýki ef
sjúklingurinn tilheyrir ekki vefjaflokki HLA-DR2.
Meðferð
Meðferð byggist á einkennum og sögu
sjúklingsins. Sumir sjúklingar eru með svefnlömun,
aðrir syfjuköst og meðferð er mismunandi eftir þessu.
Mikilvægast er að meðferð sé sniðin að þörfum hvers
einstaklings. Stundum nægja almennar ráðleggingar
svo sem að legeja sig á daginn á ákveðnum tímum.
Meðferð á dagsyfju
Sé nauðsyn á Iyfjameðferð hef ég venjulega
byrjað með Koffein-Efedrín hylki, en oft eru örvandi
lyf (analeptica) nauðsynleg. Amfetamín hefur verið
notað í þessu skyni en hefur marga ókosti, bæði vegna
ávanahættu og vegna þess h ve hætt er við að lyfið hætti
smám saman að verka. Þetta lyf hefur margar
aukaverkanir, m.a. hættu á geðrænum einkennum.
Fólk hcfurtilhneigingu til að verðapirraðogspenntog
stundum kemur fram þunglyndi seinni hluta dags
þegar áhrif lyfsins hafa minnkað. Önnur einkenni eru
munnþurrkur, höfuðverkur og einkenni frá hjarta.
Methýlfenídat (Ritalin) er það lyf sem mest er notað
hérlendis. Það hefur nokkurn veginn sömu
aukaverkanir og önnur örvandi lyf, en þó hefur verið
talið að aukaverkanir séu minni af methýlfenídati. Þar
að auki má nota methýlfenídat með öðrum lyfjum
gegn skyndilömun, en ekki má nota amfetamín með
slíkum lyfjum.
Meðferð á skyndilömun
Imípramín-samböndin ímípramín (Tofranil),
desímípramín og klómípramín (Anafranil) eru mjög
virk gegn skyndilömun. Hins vegarerminna vitað um
hættuna af því að taka slík lyf ævilangt en þekkt er með
amfetamín. Tvær slæmar aukaverkanir af þessum
lyfjum eru syfja og minnkuð kyngeta. Klómípramín
(Anafranil) er nú talið vera virkast af þessum lyfjum.
Veruleg reynsla er komin á að nota methýlfenídat og
ímípramín saman og virðist það ekki koma að sök.
Annar flokkur lyfja sem töluvert er notaður gegn
drómasýki eru gömlu MAO-hemjandi lyfin einkum
ísókarboxazíð (Marplan).
Þolmyndun
Stundum er nauðsynlegt að gera hlé á
lyfjameðferð vegna þolmyndunar og venjulega er
mælt með að fólk taki ekki lyf mjög lengi án hléa,
þannig að oft er hægt að komast af með að taka lyf
eingöngu á virkum dögum en taka engin lyf um helgar.
Það getur þó verið mjög erfitt að hætta við analeptísk
lyf og lyf eins og ímípramín. Snögg minnkun á
lyfjanotkun getur valdið mikilli sytju og stundum
hættulegu þunglyndi. Þegar snögglega er hætt við
ímípramínlyf sem hafa verið notuð við skyndilömun
aukast oft skyndilömunarköst mjög dramatískt,
gjarnan með afleiðingum sem valda sjúklingi mikilli
hræðslu.
VES, SIR, I UNPERSTANP...
VOU'RE S0IN6 TO TE5T
ME FOn NARCOLEPSV
BECAUSE I FALL ASLEEP
IN 5CHÖCL ALL THE TIME
20
LÆKNANEMINN 1 1991 44. árg.