Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 23

Lárus Helgason
andlega veilir gátu upplifað á vinnustað kringum-
stæður er er voru þeim viðkvæmar og gerðu þá
viðnámsminni og því sérstaklega útsetta fyrir kulnun.
KULNUN í STARFI
1. Tilfinningaleg þurrð (Emodonal Exhaustion)
sem aðallega kemur fram í tilfinningalegri vanhæfni til
þess að geta hjálpað öðrum er eiga við geðræn vanda-
mál að stríða. Astand þetta kemur einkum fram í full-
yrðingunni: „Eg hef hvorki andlegt þrek né getu til að
meðhöndla fólk allan daginn“.
Baron (11) skilgreinir kulnun sem: Tæringu á
mannlegri sál. Maslach og Jackson (12) skilgreina kuln-
un sem: Heilkenni með tilfinningalegri þurrð, sjálfs-
hvarfi og skertri getu til að ná félagslegum árangri, sem
á sér oft stað meðal einstaklinga er vinna með fólk.
Ymsum aðferðum hefur verið beitt til þess að meta kulnun
og hugsanlegar orsakir hennar. Flestar rannsóknir byggj-
ast þó á stöðluðu prófi eftir Maslach og Jackson (13).
Heiti þess er: Maslach Burnout Inventory eða M.B.I.
Prófið byggist á 22 fullyrðingum sem Iagðar eru fyrir
einstaklinga. Niðurstöðum er svo skipt í þrjá meginliði
sem eru:
2. Sjálfshvarf (Depersonalisation) sem kemur
fram í vangetu til að bera umhyggju eða virðingu fyrir
öðrum. Meðhöndlunin verður því umhyggjulítil jafnvel
hlutlaus eða köld líkt og um væri að ræða dauða hluti.
Næmi skortir til að skynja þjáningar og þarfir sjúkl-
inga. Astandið er oft orðað með fullyrðingunni: „Ég
hef áhyggjur af því að ég sé orðinn tilfinningalega of
kaldur í starfi mínu“.
3. Fundið fyrir vanhæfni til að ná faglegum árangri
(Perceived Inadequacy of Professional
Acomplishment) sem kemur fram í skorti á sjálfstrausti
21