Bændablaðið - 24.08.2023, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2023
FRÉTTIR
HVERNIG GEKK
HEYSKAPURINN?
Rétt fóðurgjöf er forsenda þess að
ná hámarksárangri í mjólkur-
framleiðslu.
Pantaðu heygreiningu
og ráðgjöf hjá Líflandi
í tæka tíð
Skannaðu kóðann fyrir
nánari upplýsingar
Matvælastofnun hefur kært
bændur á tveimur bæjum í Mið-
firði fyrir að hundsa fyrirmæli
yfirdýralæknis.
Hafði þeim verið gert að afhenda
stofnuninni kindur sem þeir fengu
frá Urriðaá, þar sem allt fé var skorið
niður vegna riðutilfellis sem var
staðfest í hjörðinni.
Daníel Haraldsson, héraðs-
dýralæknir norðvesturumdæmis
Matvælastofnunar, segir að
samkvæmt þeirra heimildum sé
um að ræða 14 kindur á Neðra-
Núpi og lömb þeirra, en einn hrút
á Barkarstöðum. „Við förum fram
á að bændur afhendi allt fé og
þeirra afkomendur, sem hafa verið
á Urriðaá eftir haustið 2020, hvort
sem það er fleira eða færra fé en lýst
er eftir.
Heilsu dýra stefnt í hættu
Álítur Matvælastofnun að með því
að hafna því að afhenda féð, stofni
bændurnir ekki aðeins heilsu dýra
sinna í hættu heldur einnig heilsu
sauðfjár í eigu annarra sem hefur
samgang við þeirra fé. Samkvæmt
dýrasjúkdómalögum sé refsivert
að brjóta gegn fyrirmælum gefnum
samkvæmt lögum.
Forsaga málsins er að Matvæla-
stofnun féllst á andmæli bænda í
maí við því að afhenda gripina á
sauðburðartíma.
Í lok maí náðist samkomulag við
flesta sauðfjárbændur í Miðfjarðar-
hólfi um að afhending á gripum sem
voru komnir frá Urriðaá yrði ekki
síðar en 19. júní.
Grunsamlegar kindur
Einar Örn Thorlacius, lögfræðingur
Matvælastofnunar, segir að
andmælin sem komu síðar frá
bæjunum tveimur hafi snúið að þeirri
skoðun Matvælastofnunar að telja
fullfrískar kindur „grunsamlegar“ í
skilningi reglugerðar um útrýmingu
á riðuveiki. Í reglugerðinni komi
fram að Matvælastofnun sé heimilt
á hvaða árstíma sem er að fyrirskipa
förgun kinda sem sýktar eru af
riðu eða teljast „grunsamlegar“.
Í andmælunum hafi því verið
haldið fram að til að kind teljist
„grunsamleg“ þurfi hún að sýna
einkenni sjúkdómsins.
Það hafi ekki verið hægt að fallast
á þessi rök og bændum bent á að
fyrir hendi væri grunur um að þessar
tilteknu kindur væru hugsanlega
sýktar af riðu og þær teldust þar með
grunsamlegar.
Einar segir að þær hefðu að
sönnu ekki sýnt klínísk einkenni
og vonandi væru þær ekki sýktar,
en eina leiðin til þess að fá úr því
skorið væri að fella þær og taka sýni
úr heila. /smh
Matvælastofnun:
Miðfjarðarbændur kærðir
Búist er við að uppskeruhorfur í
kornræktinni séu ásættanlegar á
landinu öllu.
„Kornrækt er stunduð í öllum lands-
hlutum og hefur heldur verið að aukast
undanfarin ár,“ segir Eiríkur Loftsson,
ráðunautur Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins.
Hann segir mest vera ræktað af
byggi hérlendis. Í skýrslunni „Bleikir
akrar“ – aðgerðaáætlun um aukna
kornrækt er greint frá því að árið
2022 var 98% af kornframleiðslunni
bygg. Það fullnægir um helmingi af
innlendri eftirspurn en rúmlega 10.000
tonn af byggi er framleitt hjá bændum
sem mest er notað til einkanota, sem
fóður heima á bæjum.
Eiríkur segir að korn í Skagafirði
líti betur út í ár en á sama tíma í fyrra
en það vanti hins vegar fleiri sólardaga
svo kornið nái að þroskast sæmilega.
„Kornið er breytilegt eftir
landshlutum en einnig innan þeirra og
fer að miklu leyti eftir því hvernig tókst
til við sáningu í vor og tímasetningu
hennar. Það korn sem sett var niður
snemma lítur vel út, t.d. í Eyjafirði og
Langadal, þar sem jarðvegur hjálpar
einnig til með fljótan þroska. Hins
vegar var í vor sums staðar á landinu
bleyta og klaki í jarðvegi sem gerði
mönnum erfitt fyrir við jarðvinnslu
og seinkaði sáningum og sumir náðu
ekki að sá því magni sem stóð til.“
Bændur hafa talað fyrir upptöku
tryggingakerfis hérlendis líkt og
þekkist erlendis. Eiríkur segist vera
sammála þeim röddum og telur að
slíkt kerfi væri til bóta.
„Ef það er alvara í því að gera
kornrækt að atvinnugrein hérlendis
þá vissulega þyrftu kornbændur
að hafa einhvers konar tryggingu í
bakhöndinni þegar náttúruöflin grípa
inn í, því þetta getur orðið fjári mikið
tjón,“ segir Eiríkur að lokum.
/ÞAG
Það sem af er árlegri fundaferð
Bændasamtaka Íslands með
bændum um landið, hefur verið
áberandi að þeir eru svartsýnir
á starfsskilyrði stéttarinnar.
„Það sem brennur helst á
bændum er endurskoðun búvöru-
samninganna,“ segir Vigdís Häsler,
framkvæmdastjóri Bændasamtaka
Íslands. Hljóðið sé þungt í
fólki varðandi starfsskilyrði
landbúnaðarins.
„Það vantar 9–12 milljarða
inn í greinina til að standa undir
eðlilegum fjármagnskostnaði og
launagreiðslugetu. Í endurskoðun
búvörusamninga er horft til þess
að ekkert nýtt fjármagn er að
koma inn í samningana. Menn hafa
ekki ofan í sig og á og staðan er
grafalvarleg,“ segir hún og bætir
við að bændur á Borgarnesfundi
hafi til að mynda imprað á að
mögulega væri komið að því að
taka upp aðferðir Frakka og mæta
með haugsugur á Austurvöll til
mótmæla. „Umhverfismálin standa
þó jafnvel upp úr á fundunum og
að sjálfsögðu nýliðunin,“ segir
Vigdís. Þá hafi talsvert verið rætt
um lausagöngu sauðfjár.
Fundaferð Bændasamtakanna
hófst 21. ágúst og var byrjað
í Borgarnesi, þá haldið á
Hvammstanga, í Skagafjörð,
Eyjafjörð, á Breiðumýri og
í Kelduhverfi. Þá var haldið
austur fyrir og fundað á Eiðum.
Í framhaldinu er efnt til funda
á Mýrum, Kirkjubæjarklaustri,
Hvolsvelli og Selfossi.
Yfirreiðinni lýkur á Vestfjörðum
í mánaðarlok; á Ísafirði og
Patreksfirði. Sjá dagsetningar á vef
Bændasamtakanna bondi.is, undir
viðburðir. /sá
Bændafundir:
Þungt hljóð í bændum
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins:
Kornið breytilegt eftir landshlutum
Eiríkur Loftsson, ráðunautur Ráðgjafarmiðstöðvar landbúnaðarins. Mynd / Aðsend
Nú hafa sláturleyfishafar birt sitt
verð. Landsmeðaltal er 891 króna
fyrir kílóið af dilkum skv. útreikn-
ingum Bændasamtaka Íslands.
Kaupfélag Skagfirðinga og
Sláturhús KVH bjóða hæsta verðið
fyrir dilkana, eða 903 krónur fyrir
kílóið. Fjallalamb, Norðlenska og
SAH afurðir borga lægsta verðið,
sem verða 886 krónur.
Meðalverðið fyrir kílóið af
dilkum voru 748 krónur í fyrra.
Meðalverðið fyrir kjöt af fullorðnum
ám hefur hækkað um fjögur prósent
og er 151 króna fyrir kílóið.
Þar borga Fjallalamb,
Norðlenska og SAH afurðir áfram
lægsta verðið, eða 137 krónur, á
meðan Sláturfélag Suðurlands
býður best, eða 165 krónur fyrir
kílóið.
Trausti Hjálmarsson, formaður
deildar sauðfjárbænda hjá
Bændasamtökum Íslands, segir
að þrátt fyrir þessa hækkun,
sjái sauðfjárbændur ekki fram á
viðunandi afkomu.
Hann óttast að verði þetta raunin,
þá verði áframhaldandi samdráttur
í framleiðslu. Enn fremur segir hann
undarlegt að sjá hversu lágt verð
er greitt fyrir kjöt af fullorðnum
ám, en þetta sé afurð sem seljist
bæði vel á innanlandsmarkaði
og til útflutnings. „Okkur sýnist
heimsmarkaðsverð vera fjórum til
fimm sinnum hærra en afurðaverð
til bænda.
Ekki veit ég hvernig afurða-
stöðvar skýra þessa þróun,“ segir
Trausti. /ÁL
Hækkun 19% að meðaltali
– Afurðaverð vegna sauðfjárslátrunar
*) Verðsamanburður milli áranna 2022 og 2023 miða við afurðaverð fyrra árs með öllum álagsgreiðslum.
1) Reiknað afurðaverð samkvæmt verðskrá með 5% viðbót á afurðaverð sauðfjár vegna innleggs á árinu 2023 sem greitt verður 19. janúar, 2024.
2) Reiknað afurðaverð samkvæmt verðskrá með 5% viðbót á afurðaverð sauðfjár vegna innleggs á árinu 2023 sem greitt verður eftir sláturtíð.
3) Reiknað afurðaverð samkvæmt verðskrá með 5% viðbót á afurðaverð sauðfjár vegna innleggs á árinu 2023 sem greitt verður í febrúar 2024.
Bærinn Urriðaá í Miðfirði. Mynd / smh
Hæsta kílóverðið komið upp í 903 krónur fyrir dilka.