Bændablaðið - 24.08.2023, Blaðsíða 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2023
LÍF&STARF
Kornbændur tala fyrir tryggingakerfi
Íslensk stjórnvöld hafa lýst yfir
vilja til að efla kornrækt verulega
með allt að tveggja milljarða
innspýtingu í atvinnugreinina á
næstu fjórum árum.
Markmiðið er að auka
fæðuöryggi og sjálfbærni ásamt
því að efla fjölbreytileika íslensks
landbúnaðar. Með því að rækta
hér korn sem innlendur markaður
þarfnast má draga verulega úr
umhverfismengun sem hlýst af
innflutningi korns. Hérlendis er
þekking, tækni, land og mannauður
til staðar til kornræktunar en
fjölmargar áskoranir mæta
kornbændum hérlendis þar sem
veður kemur sífellt á óvart.
Kornbændur hafa hins vegar
talað fyrir því að stuðningskerfi
landbúnaðarins þurfi að breytast til
að gera það hvetjandi að rækta korn
á Íslandi. Bændur norðan og sunnan
heiða voru teknir tali og forvitnast
um fyrirhugaða kornuppskeru.
Uppskeran ásættanleg
Björgvin Þór Harðarson,
bóndi í Laxárdal í Skeiða- og
Gnúpverjahreppi, telur að
kornuppskera verði ásættanleg
en sáð var í um 300 hektara. „Hér
var hafist handa við að setja niður
korn 7. maí og kláraðist það um
3. júní, ekki var hægt að sá alla
daga vegna veðurs. Hingað til hefur
meðaluppskera verið um 3,2–3,5
tonn/ha en ég reikna með um 3
tonn/ha í ár, sem er aðeins undir
meðallagi og ástæðan er blautur
og kaldur maímánuður.“
Björgvin ræktar aðallega bygg
en einnig hveiti og nepju. „Byggið
lítur ágætlega út, blómgun er liðin
og kornið búið að fylla sig þó
nokkuð. Þrátt fyrir leiðinlegt vor
þá hefur kornið tekið vel við sér
í sólinni í júlí og ágúst og lítur nú
ágætlega út.“ Hins vegar drapst
hveitið sem sett var niður í fyrra
að miklu leyti í kuldatíðinni í mars.
„Þegar það var ljóst að það tæki ekki
við sér í vor þá ákváðum við að ísá
byggi í hveitið og fáum þá blandaða
uppskeru af byggi og hveiti. Það
hentar vel til fóðrunar svína. Við
höfum ekki gert þetta áður en
þekkist víða erlendis.“Hvað varðar
nepjuna sem sett var niður segir
Björgvin það enn spurningarmerki
hvort hún nái að þroska fræ en telur
góðar líkur á því.
Tvíþætt tryggingakerfi
Aðspurður um skoðun sína á
tryggingakerfi fyrir kornbændur
segir Björgvin að slíkt kerfi vanti
hérlendis og mætti helst vera
tvíþætt. „Í mínum huga mætti slíkt
tryggingakerfi vera tvíþætt. Annars
vegar að hægt væri að tryggja sig
fyrir skakkaföllum sem erfitt er að
hafa stjórn á, ófyrirséðum áföllum,
en það gæti þó orðið dýrt að tryggja
sig 100%. Þetta væri í raun trygging
sem gæti komið í veg fyrir að menn
færu í þrot ef illa gengi. Hins vegar
að útbúa kerfi sem gerir bændum
kleift að byggja upp sinn rekstur
til að hámarka ræktunarmöguleika
almennt. Það er ýmislegt hægt að
gera, t.d. að útbúa skjólbelti við
kornakra og úða kornið með efnum
til að takast á við frostið.“
Björgvin segir að hérlendis
sé ágæt aðstaða til þess að rækta
korn. „Við höfum land og vatn til
ræktunar á korni en takmarkandi
þáttur hérlendis er hitastigið. Við
þurfum því að auka þekkingu okkar
og búa okkur til aðstöðu sem mun
auka ræktunaröryggi okkar og nýta
til þess þau tól og tæki sem til eru,“
segir Björgvin að lokum.
Næturfrost í ágúst
Í byrjun ágúst urðu kornbændur
norðan heiða fyrir því áfalli
að næturfrost varð á nokkrum
stöðum í Skagafirði. Ef hitastig
fer undir frostmark er hætta á að
kornþroski stöðvist og þar með
eyðileggist uppskeran að stórum
hluta. Bessi Freyr Vésteinsson,
bóndi í Hofsstaðaseli í Skagafirði,
sagði að eftir skoðun ráðunautar
RML að talið væri að kornið hefði
ekki frosið til skaða. Kornakrarnir
eru staðsettir í Vallhólma, stutt
frá Varmahlíð, á láglendi. Bessi,
sem hefur ræktað korn í um 20 ár
með hléum, segir það hafa ýmsa
kosti og galla að rækta korn á
láglendi. Kostirnir eru að láglendi
er hentugra til ræktunar heldur en
hlíðarnar. Það sé auðræktanlegra
og aðgengilegra land, steinalaust
og flatt. Gallarnir eru hins vegar
að láglendið er útsettara fyrir frosti.
Þórdís Anna Gylfadóttir
thordisannag@gmail.com
KERRA MEÐ HÁUM
GAFLI - 2750X1500
Leyfileg heildarþyngd 750kg.
www.byko.is
299.595
Vnr. 79290210
Björgvin Þór Harðarson, bóndi í Laxárdal í Skeiða- og Gnúpverjahreppi, telur að kornuppskera verði ásættanleg og reiknar með 3 tonn/ha. Mynd / Aðsend
Tvo milljarða á að setja í kornrækt á
næstu fjórum árum. Mynd / smh