Bændablaðið - 24.08.2023, Blaðsíða 30

30 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2023
LÍF&STARF
Kæli- og frystiklefar í öllum
stærðum og gerðum
Margar gerðir af
vélbúnaði fyrir
kæli- og frystiklefa
Mikið úrval af hillum
Járnháls 2 - 110 Reykjavík
Sími 440 - 1800
www.kaelitaekni.is
Kælitækni er leiðandi í sölu
og uppsetningu á kerfum með
náttúrlegum kælimiðlum
Nýsköpun:
Nautatólg í húðvörur
Fyrr í sumar úthlutaði matvæla­
ráðherra 577 milljónum úr
Matvælasjóði. Styrkt voru 53 verk­
efni en alls bárust 177 umsóknir
til sjóðsins.
Þær Hildur Leonardsdóttir og
Brynja Hlíf Þorsteinsdóttir hlutu
þriggja milljóna króna styrk til þess
að undirbúa og framleiða íslenskar
og eiturefnalausar húðvörur gerðar
úr nautatólg.
Bændablaðið ræddi við Hildi
um þessa nýjung. „Hugmyndin
kviknaði þegar við, ég og Brynja
Hlíf, vorum saman í fæðingarorlofi.
Við höfðum rætt það að gaman væri
að þróa hugmynd að verkefni sem
við gætum unnið að saman. Þar sem
við aðhyllumst báðar heilnæman
og eiturefnalausan lífstíl reikaði
hugurinn fljótlega í þá átt. Við
komumst að því að nautatólgin er
magnað hráefni þar sem hún hefur
svipaða fitusýru samsetningu og
mannshúðin, rík af A-vítamíni
og sterínsýru, sem algengt er að
bætt sé út í aðrar húðvörur, en í
nautatólginni er þetta náttúrulega
til staðar.
Við upphaf verkefnisins höfðum
við samband við B. Jensen og
Norðlenska og samtals eru þessi
fyrirtæki að farga um 100 tonnum
á ári af nautafitu. Við veltum því
fyrir okkur hvort að það væri hægt
að gera eitthvað sniðugt við þetta
hráefni og úr varð að þróa krem úr
nautatólg,“ segir Hildur.

Íslenskar og eiturefnalausar
Þær fá innanmör hjá B. Jensen
og vinna svo fituna sjálfar þar til
hún er nýtanleg í húðvörur. „Við
skerum fituna smátt og bræðum
með vatni og salti. Því næst er hún
síuð og þennan leik endurtökum við
nokkrum sinnum. Þannig náum við
öllu vatni og óhreinindum í burtu.
Að lokum fáum við hreina tólg
sem hægt er að nýta í húðvörur.
Nautatólgin er eiturefnalaus en
það var okkur mikilvægt að búa til
eiturefnalausar vörur sem við gætum
með góðri samvisku borið á börnin
okkar og okkur sjálfar,“ segir Hildur.
Aðspurð segir Hildur að stefnan
sé að búa til og framleiða hreint krem
úr nautatólginni, krem með aðeins
einu innihaldsefni. „Í dag höfum við
útbúið frumgerð af kremi úr hreinni
nautatólg og erum að vinna í að bæta
framleiðsluferlið, gera það betra og
eins finna út hvernig við getum
gert meira í einu.“ Þær stöllur hafa
einnig hug á því að prófa sig áfram
og fram undan sé framleiðsla á fleiri
kremum, sápum og fitu í matargerð,
jafnvel að blanda olíum og jurtum
við nautatólgina.
Vörurnar bera heitið Griðungr
Vörurnar eru hannaðar og þróaðar
undir nafninu Griðungr og vinna
þær að undirbúningi varanna
heiman frá sér en þær eru báðar
búsettar á Akureyri. Nýlega hlutu
þær styrk frá Matvælasjóði en áður
hafa þær einnig hlotið styrki frá
uppbyggingasjóði SSNE (samtök
sveitarfélaga og atvinnuþróunar á
Norðurland eystra) og úr sjóði frá
atvinnumálum kvenna. Hildur segir
vonir standa til að fyrstu vörurnar
verði komnar á markað á næsta ári.
Þær halda úti samfélagsmiðlum
þar sem hægt er að fylgjast með gangi
mála, instagram @gridungr. /þag
Hildur Leonardsdóttir og Brynja Hlíf Þorsteinsdóttir fengu hugmyndina að gerð húðvaranna í fæðingarorlofi. Þær
hafa nú hlotið styrk frá Matvælasjóði til að koma vörunum á markað. Mynd / Aðsend
Nautatólgin er eina innihaldsefnið
í húðvörunum sem bera heitið
Griðungr. Vonir standa til að vörurnar
verði komnar á markað á næsta ári.
Menntun:éns á Vestfjörðum
Íslensku gefinn
séns á Vestfjörðum
Gefum íslensku séns er heiti
átaks sem hefur verið í gangi á
Vestfjörðum í sumar.
Markmið verkefnisins er að
stuðla að vitundarvakningu um
íslensku sem annað mál og ná sem
víðast um Vestfirði. Að því standa
t.a.m. Háskólasetur Vestfjarða,
Fræðslumiðstöð Vestfjarða,
Súðavíkurhreppur og Ísafjarðarbær.
Aukinn sýnileiki íslenskunnar
Ólafur Guðsteinn Kristjánsson er
umsjónarmaður íslenskunámskeiða
Háskólaseturs Vestfjarða. Hann
segir ýmsa viðburði tileinkaða
átakinu hafa verið í sumar, auk
námskeiða. „Allt til þess að auka
tækifæri fólks, innflytjenda, til að
æfa sig í notkun tungumálsins og
vekja móðurmálshafa til vitundar,
sem er meginmarkmiðið, um hvað
máltileinkun felur í sér.
Aukaafurð er aukinn sýnileiki
íslenskunnar í enskuvæddum
heimi,“ segir Ólafur. „Einstaklega
skemmtileg er hin svokallaða hrað-
íslenska sem lýtur sömu lögmálum
og „speed-dating“ nema augnamiðið
er ekki að ná sér í maka heldur æfa
sig í íslensku.“
Sjónum hefur einnig verið
beint að börnum sem hafa annað
móðurmál en íslensku og var til
dæmis í byrjun ágúst námskeið á
Ísafirði tileinkað þeim, undir nafninu
Tungumálatöfrar.
Gefum íslensku séns-átakið á
Vestfjörðum stendur hið minnsta til
miðs nóvember og er vonast til að
Hólmavík stökkvi einnig á vagninn,
að sögn Ólafs. /sá
Viðburður sem lýtur sömu lögmálum
og „speed-dating“ nema bara til að
tala íslensku.
Mynd / Háskólasetur Vestfjarða
Íbúar í Þykkvabæ í Rangárþingi
ytra eru orðnir langþreyttir á
hraðakstri í gegnum þorpið og
vilja fá hraðahindrun til að hægja
á umferðinni.
Börnin í þorpinu hafa meðal
annars tekið málið í sínar hendur
og standa með skilti þar sem hraðast
er ekið og biðja ökumenn að hægja
á sér.
Umferðin alltaf að aukast
„Það er ekið talsvert hratt í gegnum
þorpið og umferð er alltaf að aukast.
Það er mun meiri umferð hér í gegn
yfir sumartímann enda er hér frábært
tjaldstæði og hótel. Margir hægja á
sér en það eru nokkrir sem keyra
allt of hratt miðað við aðstæður,“
segir Karen Eva Sigurðardóttir,
íbúi í Þykkvabæ. Hún segir að
það sé búið að senda inn erindi
til Rangárþings ytra og óska eftir
hraðahindrun en ekkert hafi gerst
enn í málinu. „Vonandi fáum við
hraðahindrun sem fyrst eða kannski
bara gangstétt. Það er óþægilegt að
vita af börnum sínum úti í garði við
veg þar sem umferð er hröð. Við
foreldrarnir teljum þetta skipta miklu
máli og höfum áhyggjur af þessu.
Við vonum að það verði ekki hér
slys á fólki sem mun ýta þessum
framkvæmdum af stað,“ bætir Karen
Eva við. /MHH
Börnin í Þykkvabæ taka
málin í sínar hendur
Skipað hefur verið nýtt vísinda­ og
nýsköpunarráð í samræmi við lög
sem tóku gildi nú í vor.
Markmið laganna er, skv.
tilkynningu á vef Stjórnarráðsins,
að efla stefnumótun og samhæfingu
á sviði vísinda, tækniþróunar og
nýsköpunar hér á landi svo að styrkja
megi íslenskt þekkingarsamfélag
og auka samkeppnishæfni íslensks
atvinnulífs. Katrín Jakobsdóttir
forsætis ráðherra skipaði í sumar
fulltrúa í ráðið til næstu fjögurra ára.
Hlutverk þess er einkum að veita
ráðgjöf um stefnumótun á sviði
vísinda, tækniþróunar og nýsköpunar,
sérstaklega gagnvart mikilvægum
samfélagslegum áskorunum.
Einnig að fjalla um framtíðarsýn
og stefnu stjórnvalda og setja fram
rökstuddar tillögur að umbótum með
tilvísun í alþjóðlega þróun á sviði
vísinda, tækniþróunar og nýsköpunar,
ásamt því að stuðla að upplýstri og
gagnrýnni umræðu um vísindi, tækni
og nýsköpun, stöðu greinanna og
mikilvægi fyrir íslenskt samfélag.
Formaður ráðsins er Freysteinn
Sigmundsson, jarðeðlisfræðingur við
Háskóla Íslands. /sá
Nýtt vísinda- og
nýsköpunarráð
Rúnar Atli, 6 ára sonur Karenar Evu,
er eitt barnanna í Þykkvabæ sem
hafa staðið með þessi skilti í sumar
þar sem hraðast er ekið í þorpinu.
Ökumenn hægja strax á sér þegar
þeir sjá skiltin. Mynd / Aðsend