Úrval - 01.09.1969, Qupperneq 68

66
ÚRVAL
andað að sér til að komast í sam-
band við guðina. Gríski sagníræð-
ingurinn Herodot, sem uppi var fyr-
ir meira en 400 árum fyrir Krist,
segir frá villtum þjóðflokki. Ský-
þununum, sem bjuggu við Svarta-
haf. Þeir köstuðu hamp-fræjum á
glóandi heita steina, svo mikill
reykur myndaðist. Síðan breiddu
þeir flókateppi sin yfir steinana og
skriðu undir þau. Þar önduðu þeir
að sér reyknum og veinuðu af
ánægju, vegna hinna undarlegu á-
hrifa, sem hann hafði á þá. Hinn
þekkti gríski læknir Hippokrates,
ráðlagði sjúklingum sínum að anda
að sér reyk, í ýmsum sjúkdómstil-
fellum, sérstaklega vegna ýmiss
konar kvensjúkdóma.
Það virðist nokkuð öruggt að tó-
baksreykingar hafi byrjað við
helgisamkomur hjá prestum, í þeim
löndum, sem við nú þekkjum sem
Mið-Ameríku og Mexíkó. Forn-
leifafræðingar hafa fundið pipur úr
beini, tré og leir, sem greinilega
hafa verið reyktar í meira en 1000
ár, áður en nokkur Evrópubúi setti
fót sinn á það land. Allt bendir því
til þess, að tóbaksreykingar séu sið-
ur, sem við höfum frá Indíánum.
Frá prestunum færðist siðurinn
smátt og smátt til hinna óbreyttu,
og þegar Evrópumenn komu til
Ameríku, höfðu reykingarnar þegar
misst töluvert af heilagleika sínum.
í Evrópu var tóbakið fyrst í stað
notað sem meðal: gegn höfuðverk,
kvefi, svima og fleiru. Það var fyrst
og fremst Englendingurinn Sir
Walter Raleigh, sem innleiddi rétta
notkun tóbaksins. Hann kynntist
tóbaksnotkun Indíána á landkönn-
unarferðum sínum, og þegar heim
kom, reykti hann mikið, bæði vís-
indalega og nautnalega. Það byrjaði
þó ekki vel hjá honum, því þegar
ráðskona hans sá hann í fyrsta skipti
reykja, varð hún yfir sig hrædd,
hljóp til og hellti úr fullri ölkrús
yfir höfuð hans, til að slökkva eld-
inn í húsbóndanum!
Og tóbaksreykingar hófu sína :|g-
urgöngu, en ekki mótstöðulaust. í
blaði nokkru frá þessum tíma,
„Everyman in his Humour“, má
lesa eftirfarandi klausu: „Það er
ekki til annars en að kæfa mann og
fylla af glóð og ösku. í síðustu viku
dóu tveir menn í húsi einu vegna
tóbaksreykinga og í gær hringdu
klukkurnar yfir tveim í viðbót.
Enginn maður ætti að snerta tóbak
eða pípu. Það kæfir mann fyrr eða
síðar. Það er ekki mikið betra en
rottueitur".
Jakob 1., sem var sonur Maríu
Stúart, en var að flestu ólíkur hinni
lífsglöðu móður sinni, gaf árið 1604
út plagg, sem fordæmdi alla tóbaks-
notkun. En það hafði lítið að segja,
og árið 1620 var stofnað félag pípu-
gerðarmanna í Englandi. Það ár
voru flutt inn meira en 40.000 lbs.
af tóbaki frá Virginía. Ráðamenn
annarra landa reyndu einnig fyrst í
stað að sporna við tóbaksnotkun-
inni, en þeir sáu fljótt hverjar gull-
námur tollatekjur af tóbakinu voru.
Bönnin hurfu og tóbaksnotkun varð
almenn.
PÍPAN
f flestum góðum pípum er kóng-
urinn gerður úr rót lyngplöntunn-
ar (Erica arborea), sem vex í lönd-