Úrval - 01.08.1970, Page 78

Ghnsteinar búa yfir
mikilli fegurð í sjálfum sér,
og það er gaman
að reyna að frœðast um
þá, eins og önnur
fyrirbæri náttúrunnar.
Eðalsteinar
og
sagnir
um þá
*
*
*
*
'(tj kart úr góðmálmum og
.íi) dýrum steinum hefur
fylgt mannkyninu frá
ýfc grárri fornöld og næg-
að minna á fundi í
aðra merka
og
ír
grafhýsum Bgypta
fornleifafundi.
Á íslandi eru hvorki málmar né
dýrir steinar í jörðu. Samt hefur
þróazt hér býsna fjölbreytt skart-
munagerð og jafnlengi íslandsbyggð
hafa menn og konur glatt hug sinn
— eða vakið öfund annarra —■ með
því að bera þessa muni.
Um miðjan októbermánuð efndi
Félag íslenzkra gullsmiða til sýn-
ingar í Bogasal Þjóðminjasafnsins
til þess að minnast 45 ára afmælis
síns. Þar mátti sjá marga gripi
fagra og vel unna og ekki sízt kven-
skart, svo sem víravirkis- og loft-
verkssmíði við íslenzka þjóðbún-
inga. Tvær konur, Ásdís Thorodd-
sen og Dóra G. Jónsdóttir áttu
smíðigsripi á sýningunni og má
merkilegt heita, að ekki skuli fleiri
konur sækja í þessa iðngrein, svo
vel sem hún virðist liggja fyrir
þeim, sem hana stunda.
Hérlendir gullsmiðir hafa í aukn-
um mæli notað íslenzka steina í
skartgripi, en þá er ekki um áð
ræða steina af hinum dýrustu teg-
undum, heldur aðallega ópala, agat,
jaspis og hrafntinnu. Þeir sóma sér
prýðilega í vissum gerðum skart-
gripa, en þegar smíða skal hið dýr-
asta skart, þá er „gyllt um kring og
gimsteinar víða“, gimsteinar, sem
sóttir eru í ýmsar álfur, eða perl-
ur, sem sóttar eru í hafið.
Demanti hefur verið líkt við
vatnsdropa, sem eldsglóð brynni í
og verðgildi þeirra er tryggara en
flestra annarra markaðsvara í
heiminum. Demantur er harðasti
steinn, sem til er og þeir eru millj-
ónir ára að myndast í berglögum.
Víða eru stórar demantsnámur, þær
elztu munu vera í Indlandi, en það-
an komu um aldaraðir nær allir
demantar, sem um var vitað. Síðar
fundust demantar í Brazilíu og all
víða í Afríku. Þó að demantar séu
svona harðir, þá geta þeir brotnað
við högg og það er hægt að leysa
þá upp í súrefni.
76
— Húsfreyjan —