Úrval - 01.08.1970, Blaðsíða 83

81
• „GONDWANA-
LAND“
Var einhvern tíma
mikið meginland sunn-
an miðjarðarlínu, sem
síðar klofnaði í þau
landsvæði, sem við
nefnum nú Afríku, Suð-
ur-Ameriku, Indland,
Áistralíu og Suður-
Skautslandið og rak svo
hvort frá öðru — og eru
reyndar á reki æ síðan ?
Jarðfræðingar nú hall-
ast eindregið að þeirri
skoðun; þeir hafa meira
að segja fundið landi
þessu hinu mikla nafn
samkvæmt fornum
þ.l'óðsögnum, og kalla
það „Gondwanaland".
Telja þeir, samkvæmt
þessari kenningu, að
upphaflega hafi ein-
ungis verið um að ræða
tvö, geysistór megin-
landsflæmi á jörðunni,
sem klofnað hafi í þau
lönd, sem við þekkjum
nú, fjarlægst hvert ann-
að smám saman og séu
enn á hreyfingu. Hafa
laser-mælingar, gerð-
ar með stjörnumiðun
frá stöðvum víðsvegar,
sannað þessa hreyf-
ingu þótt hæg sé; berg-
ránnsóknir á ströndum
þessara meginlanda
hafa og rennt stoðum
undir þessa kenning.u
og loks eru það ýmis
náttúrufræðileg sam-
kenni, sem hingað til
hafa verið vísinda-
mönnum óskýranleg
ráðgáta, en verða til-
tölulega auðskýrð, fái-
ist þessi kenninig sönn-
uð. Hefur þeim ráðgát-
um fjölgað um eina
ekki alls fyrir löngu,
þegar bandarískir vís-
indamenn, sem vinna
að uppgreftri og öðrum
rannsóknum á Suður-
skautslandinu, fundu
þar steinrunna höfuð-
skel af fornaldarskepnu
einni, sem Lystrosaurus
nefnist á máli vísinda-
manna, en steinrunnar
leifar hennar hafa
fundist á fjölmörgum
stöðum í Suður-Afríku
og á Indiandi. Segja
jarðfræðingar og aðrir
vísindamenn að það sé
með öllu óhugsandi að
skepna þessi hafi borisd
um- það haf, sem nú
skilur þessi meginlönd
og Suðurskautslandið,
og sé hér um að ræða
einhverja hina óve-
ifengjanlegustu sönnun
fyrir kenningunni um
Gondwanaland og þá
um leið landrekskenn-
ingunni.
• SMÍÐI Á
JÚPÍTERFAR-
INU HEFST
Geimferðastofnunin
bandariska hefur nú
gengið :frá samningum
um smíði á geimfari
þvi, sem áætlað er að
sénda mannlaust til
Júpíteris einhverntíma
á árunum 1972—73.
Verður það að sjálf-
sögðu búið öllum full-
komnustu tækjum til
öflunar á sem fjöl-
breyttustu upplýsingum
um þessa stærstu plá-
netu í sólkerfi okkar, en
þekking manna á henni
er harla takmörkuð.
Meðal annars bíða
igeimvísindamenn þess
með óþreyju að fá það-
an nákvæmar yfirborðs-
myndir, teknar sem
næst plánetunni. Þá er
og unnið að tæknileg-
um áætlunum i sam-
bandi við að siðar verði
send ómönnuð geimför
til Satúrnusar, Úranus-
ar, Neptúnusar og
Plútó.
v
J