Úrval - 01.09.1972, Blaðsíða 24

22
tJRVAL
þeirrar minnisverðu reynslu aðnjót-
andi að mega taka þátt I slikri þjálfun
með höfrung, sem ég þekkti undir
nafninu Makai. Visindamenn voru að
gera tilraunir með „hreyfanlegt heim-
ili” á hafsbotni úti fyrir Makapuu-
höfða, og var það kallað Habitat II.
Ein tilraunin átti að skera úr um,
hvort Makai væri reiðubúinn til þess
að „sendast” með verkfæri til min og
afhenda mér þau, þar sem ég vann rétt
hjá húsinu á 72 feta dýpi. (Menn vona,
að hægt muní verða að nota höfrunga
sem sendisveina og komast þannig hjá
þeirri fyrirhöfn að verða annaðhvort
að draga hafsbotrshúsiö upp á yfir-
borðið eða nota kafara til slikra sendj-
ferða, en þeir þurfa alltaf langan tima
til afþrýstings hverju sinni.) Ég
smeygði mér út um lúguop út i grugg-
ugan sjóinn, opnaði rennilásinn
framan á kafarabúningnum minum og
dró þaðan út litinn poka, sem hafði að
geyma eins konar „hrossabrest” úr
málmi til þess að gera hávaða með og
nokkra dauöa fiska (mullet), en þeir
eru uppáhaldsmatur höfrunganna.
Makai var með þjálfara sinum i litlu
flotbúri við yfirborðið.
Eg gerði hávaða með „hrossabrest-
inum” og gerði þá það merki, sem
höfrungnum hafði verið kennt að sýna
viðbragð við. Svo beið ég og rýndi
áhyggjufullur út i gruggugan sjóinn.
Skyndilega kom grár skrokknr Makai i
ljós. Ég heyrði svolitið suð. Þar var
hljóðsjá (sónan höfrungsins að verki,
sem hann notaði nú til þess aö leita
min með. Og nú kom hann þjótandi
beint i áttina til mii eins og tundur-
skeyti. Það leit út eins og hann hlyti að
skella beint á mér. En svo snarstanz-
aði hann aðeins 40 sentimetra
frá andlitsgrimu minni. Hann
hemlaði, en það varð ekki greint, að
hann hreyfði samt sporðinn eða
bægslin. Ég teygði mig ofur varlega
eftir skrúflyklinum, sem hékk I gúm-
handfangi framarlega i kjaftinum á
honum. Sem snöggvastfylltist ég ótta,
þegar ég leit þessi ókjör af hvössum
tönnum þgrna alveg rétt hjá mér. Éjg
flýtti mér að taka skrúflykilinn og
stinga nokkrum fiskum upp i kjaftinn,
sem beið eftir æti. Svo sneri Makai sér
við með eins snöggu viðbragði og hann
hafði birzt mér og þaut sem ör i áttina
til yfirborðsins.
Hann „sér” með hjálp hljóðsjárínnar.
Hinn „yfirnáttúrlegi” hæfileiki höfr-
ungsins til þess að finna hluti, sem eru
utan hans takmarkaða sjónmáls, þvi
að sjón hans er fremur takmörkuð,
byggist á sérstöku kerfi i likama hans,
sem gerir honum fært að greina berg-
mál og úr hvaða átt það kemur. Jafn-
vel fullkomnustu hljóðsjártæki
mannsins standa þessum hæfileika
höfrungsins aö baki. 1 50 feta íjarlægð
getur hann skynjað, um hvers konar
hlut er að ræða, hversu stór hann er og
hvernig hann er gerður og kannske
einnig, hversu hratt hann hreyfist.
Höfrungur, sem bundið hefur verið
fyrir augun á, getur synt i gegnum sæg
af flóknum og erfiðum hindrunum án
þess ab snerta nokkurn hlut á leið
sinni. Sé höfrungurinn með augn-
bindið látinn velja á milli nýs fisks og
plastfisks af aiveg sömu gerð, mun
hann alltaf stefna beint á raunveru-
lega fiskinn án nokkurra undantekn-
inga.
Það er almennt álitið, að hljóðsjár-
skynjanir og boð höfrungsins eigi upp-
tök sin i loftpokum i höfði hans og að
hann sendi slik boð út i sjóirin um-
hverfis sig i gegnum „melónuna”, sem
er fitukennt liffæri i enni hans. Þessi
boð skelia á hlutum, sem á vegi þeirra
verða. Þetta voru einmitt suðandi