Ársrit Torfhildar - 01.04.1987, Qupperneq 78

eftir Franz Hoffmann, borgaralegt melódrama um greifasoninn
bláeyga sem var lokaður inni hjá svateygum ræningjum en lét
ekki spillast. Hvað fannst mér svona skemmtilegt við þessi ósköp?
Þegar ég hugsa mig um sé ég fyrir mér spennandi ævintýramyndir
af hættulegu lífi handan siðmenningarinnar. Börn eru siðlaus að
upplagi, og rneðan verið er að aga þau, þrá þau í leyndum hugans
líf þar sent þau geta leikið lausum hala. Sörnu myndir korna í
hugann þegar ég rifja upp Snædrottninguna, eftirlæti mitt rneðal
ævintýra H.C. Andersens. Minnisstæðasti kaflinn þar er einmitt
dvöl Helgu litlu hjá ræningjunum. En bæði Bláskjár og
Snædrottingin eru siðavandar sögur, skrifaðar frá sjónarhóli prúðra
borgara, sem þó heillast af glæpalýðnum gegn vilja sínurn. Löngu
seinna skrifaði Astrid Lindgren bókina sem mig langaði í, frá
réttum sjónarhóli: Ronju ræningjadóttur!
Fyrsta bókin í upptalingunni er skáldsagan Pride and Prejudice
(Hroki og hleypidómar) eftir breska rithöfundinn Jane Austin,
sem ég kynntist fyrst í lestrarbók í ensku í menntaskóla og var
ein fyrsta skáldsagan sem ég las í heilu lagi á ensku. Jane skrifar
ákaflega vel, en það sem ég held að hafi endalaust laðað mig það
þessari sögu var söguhetjan, Elísabet Bennet. Hún er svo skemmti-
leg, sjálfstæð, meinleg og fyndin.
í fermingargjöf fékk ég smásagnasafnið íslenska penna sem
kippti mér beint inn í íslenskar samtímabókmenntir. Uppáhalds-
sögurnar rnínar urðu fljótlega sögur yngstu höfundanna í bókinni,
Thors Vilhjálmssonar og Ástu Sigurðadóttur. Smásagnasafn Ástu,
Sunnudagskvöld til mánudagsmorguns segir betur en aðrir frá
því hvernig það er að vera ung kona og utangarðsmaður, í sífelldri
baráttu við normin.
Ég las ekki bækur Halldórs Laxness að ráði fyrr en eftir tvítugt
og fannst þær hver annarri áhrifameiri. En Salka Valka hefur
ekki látið mig í friði síðan og kernur mér á óvart í hvert skipti
sem ég les hana. Salka er lágstéttarkrakki, berst líka við normin,
sjálfstæð og sterk, lætur ekki kúga sig.
Eins og fleiri las ég Stein Steinarr rnikið í kringum tvítugt,
hann er svo þroskandi fyrir fólk í sjálfsleit. Þegar ég fór svo að
kenna ljóðin hans seinna hitti ég alveg nýjan Stein, hann tæmdist
aldrei frekar en Salka Valka. Ég held ég verði að taka allt
Kvæðasafn hans nteð.
76