Ársrit Torfhildar - 01.04.1991, Side 44

Ársrit Torfhildar
IV. hluti. Skilist var við Andra þar sem hann hafði fengið
veruleikann heldur hressilega í fangið. Frásögnin endar í risi, sem
fyrr. I IV. hluta dettur hún niður á allt annað plan sem virðist svo
spakt á yfirborðinu en undir býr tregi. Þetta er kafli bemskuminninga
Guðmundar Andra; stoppin í núinu em stutt því hann tengir þau
óðara við bernsku sína sem ekki var sælan eintóm. Frásögnin flakkar
milli tímaskeiða.
V. hluti. Enn skipt yfir til Andra. Þetta er sérstæðasti kaflinn um
hann því fjarlægðin er minni en ella þegar Sif kemur til sögunnar.
Andri lendir í nýrri klemmu milli einkaveraldarinnar og samfélagsins
(fyrra lífs).
VI. hluti. Framhald Andra-sögu og jafnframt endalok hennar.
Andri er enn lentur í vitlausri atburðarás; örlögin verða aldrei eins og
hann pantaði heldur "gægðust þau fram úr liminu með meinfýsnu
glotti: "Þarna gómuðum við ykkur!""(159). Sögunni lýkur sem klippt
hafi verið á þráð en í nokkurri tvíræðni.
VII. hluti. Síðasta orðið í sögunni á Guðmundur Andri. Sögu
hans lýkur þegar hann hefur tengt saman hlekki lífskeðju sinnar,
fundið jafnvægi. Tíminn spilar stórt hlutverk, tíminn sem líður og er
sterkari en allt annað og allsstaðar með dauðann sem endastöð. Sátt
Guðmundar Andra felst í að finna nýja upphafsstöð, Hring, sem
verður uppspretta lífs og gleði. Eyðing og sköpun takast á, líf og
dauði, "drottinn gaf og drottinn tók" stef.
Sögumar rjúfa hvor aðra og kallast þannig óhjákvæmilega á. Ef
litið er á þær hvora í sínu lagi er eins og örtnur spegli tímann sem
líður en hin berjist við að frysta augnablikið, stöðva líðandina. Sjálf
bygging sögunnar, uppsetningin, sýnir hinsvegar hvernig þessir tveir
tímaásar vefjast saman. Þótt Guðmundur Andri reyni að snúa á
óminnið og endurtaka atburði kemur tímaframvindan alltaf inn í
frásögnina með Andra-sögunni.
Af tímanum...
Bygging sagna og tími hanga saman á sömu grein enda em sögur
vanalega sagðar út frá tímaframvindu; atburðirnir sem sagan snýst
um gerast í tíma. Með grófri einföldun má segja að hefðbundnar
42