Ársrit Torfhildar - 01.04.1991, Blaðsíða 70

Ársrit Torfhildar
til þess að óhugnaðurinn gangi upp verður lesandinn að gangast inn
á þessa lógík og samþykkja að það sé raunhæfur möguleiki að þetta
geti allt gerst. Systirin í tjörninni er kannski möguleiki en af hverju
segir Janey þá engum frá henni? Er það heilbrigt að hún skynji lík
systur sinnar sem lifandi? Öllum slíkum spurningum hlýtur lesandi
að svara neitandi vegna þess að óhugnaður í skáldskap getur aldrei
orðið óhugnaður í raunveruleikanum. Til þess að upplifa
óhugnaðinn verður lesandinn að þurrka út lögmál Föðurins í sjálfum
sér og hleypa symbíósunni upp á yfirborðið, þurrka út mörk sjálfsins
og upplifa fantasíuna sem raunveruleika.
Táknrænt séð er þetta saga um uppreisn stúlku gegn rótgróinni
bælingu karlveldisins á konum, menningu þeirra og líkama. Slík
uppreisn er ekki liðin, hvorki af móðurinni né karlaveldinu og því
hljóta endalok hennar að vera tragísk, hún er föst í úrkastinu, geðveik
og útilokuð frá samfélagi manna og dauðra. Hún er föst á jaðri
margra tilverustiga. Hún er á jaðri samfélagsins og "villta svæðisins",
tilheyrir hvorki dauðum né lifandi. Hún er útilokuð frá því að vera
heilbrigð og samt getur hún ekki alveg náð hástigi geðveikinnar í
samruna við systurina því hún hafnar tvífara sínum í lok sögunnar.
Hún hafnar kvenlíkamanum, sjálfri sér og þeirri kúgun sem honum
fylgir og er því dæmd til að vera úrkast. Hún er hvorki kona né barn
og hefur engan valkost annan en geðveiki.
***
Þessi ritgerð var upphaflega skrifuð sem lokaverkefni í námskeiðinu
Feminískar bókmenntarannsóknir sem Helga Kress stýrði á haustönn 1990. Hún
birtist hér Iítið eitt breytt og vil ég nota tækifærið og þakka Helgu fyrir margar
nytsamlegar og skemmtilegar ábendingar meðan á samningu ritgerðarinnar
stóð. Þær gloppur sem hér kunna að leynast eru eingöngu undirritaðri að kenna.
68