Ársrit Torfhildar - 01.04.1991, Blaðsíða 63

Ársril Torfhildar
Algengt er að konur tali með barnarödd í ljóðum. Þetta er "myndmál
smæðarinnar" eins og Ellen Moers skilgreinir það.11 Myndmálið er
sprottið af vanmáttarkennd kvenna andspænis karlveldinu og kemur
þannig fram að í bókmenntum sínum samsama "konur sig gjarnan
því sem er lítið og minnimáttar, og séu litlir hlutir, svo sem blóm,
fuglar og fiðrildi, mjög algengir í myndmáli kvenna þar sem þeir fái
oft táknræna vídd."12 Þetta "myndmál smæðarinnar" er
gegnumgangandi í Sister. "He was a large man. When he rolled his
sleeves back, muscles moved beneath the skin" (215), og þegar
eltingarleikurinn hefur borist út í skóginn kemur andstæða barnsins
og mannsins, konunnar og karlsins, best fram í barnslegum orðum
Janey og einfaldleika; "I am small; he's large" (223). "Myndmál
smæðarinnar" tengist líka móðurinni og vanmætti hennar, í eina
skiptið sem móðirin grætur yfir hvarfi dóttur sinnar og stendur í
skógarjaðrinum13 og hrópar nafn Augustu margsinnis.
Mannfræðingarnir Edwin og Shirley Ardener settu fram
kenningu um að menningarsamfélög hafi tvo hópa, annan ríkjandi og
opinberan, hinn dulinn og þöglan. Þetta "skema" hafa femínistar
notað mikið. Opinbera og ríkjandi menningin er menning karla en sú
þögla og dulda er menning kvenna sem er bæld af opinberu
menningunni. Konan er innlimuð í menningu karla, en karlar hafa
ekki aðgang að menningu eða reynsluheimi kvenna samkvæmt
þessum fræðum. Utan við þessi tvö menningarsvæði er það sem
Ardener kallar "villt svæði" eða "wild zone". Það er staður sem er
utan við lög og reglur samfélagsins, til dæmis skógurinn í Sister;
tjörnin í hjarta skógarins er svo afskekkt að vegurinn nær ekki
þangað. Þarna eru glæpirnir framdir. Glæpir sem eru bannaðir í
samfélaginu og fordæmdir. Þess vegna verður Augusta að vera undir
yfirborði tjarnarinnar í "villta svæðinu", glæpurinn er þaggaður
niður af glæpamanninum sjálfum, hann er of viðbjóðslegur til að
mega koma upp á yfirborðið. Þar sem Mr. Emrick er föðurstaðgengill
má líta á nauðgun hans á systrunum sem sifjaspell. Sifjaspellið telst
vera frumglæpur í sálfræðinni og er fyrsta hvötin sem er bæld niður á
þroskaskeiði barna. Mr. Emrick þekkir boð og bönn samfélagsins en
hann getur ekki hlýtt þeim og til að halda stöðu sinni innan þess
verður hann að þagga niður í fórnarlambinu. Hann er fulltrúi hinnar
ríkjandi menningar sem þaggar niður í menningu kvenna en um ieið
er hann mótfallinn þeim reglum sem samfélagið sem hann tilheyrir
61