Mímir - 01.06.1997, Blaðsíða 27

„Nitida saga.“ Late emedieval Icelandic romances
V. Editiones Arna Magnæanæ, B 24, bls. 1-37.
Agnete Loth sá um útgáfuna. Kaupmannahöfn,
1965.
„Samsonar saga fagra.“ Riddarasögur, þriðja
bindi, bls. 345-401. Bjarni Vilhjálmsson bjó til
prentunar. [Reykjavík,] 1954.
„Sigurðar saga þögla.“ Riddarasögur, þriðja bindi,
bls. 95-267. Bjami Vilhjálmsson bjó til
prentunar. [Reykjavík,] 1954
Aftanmálsgreinar
^ Þessi grein var upphaflega unnin sem námsritgerð í námskeiðinu
Sagnaritun III vorið 1997 undir leiðsögn Ásdísar Egilsdóttur.
2 Þegar hér er komið sögu skipti frumleiki skáldsins engu máli. Það var
ekki fyrr en með rómantísku stefnunni að kröfunnar um frumleika tók að
gæta, andstætt reglufastri eftirlíkingu klassismans. Sem dæmi má nefna
hugmyndir A. A. Shaftesburys (1671-1713) um snillinginn og rit E.
Youngs, Conjectures on Original Composition (1759), um frumleikann.
(Hugtök og heiti, bls. 222.) Allir gátu tekið þátt í sköpun fornaldarsagna
því sögumar áttu sér engan einn höfund.
3 Sturlunga saga, „Þorgils saga og Hafliða“ 1988:22.
4 íslensk bókmenntasaga 1992:321.
3 Sverrir Tómasson 1988:181 o. áfr.
6 íslensk bókmenntasaga 1993:181.
2 Sama rit, bls. 184.
8 Sigurður Nordal 1968:100.
9 íslensk bókmenntasaga 1993:184-185.
'0 Torfi H. Tulinius hefur skrifað ágæta grein um þetta efni: „Landafræði
og flokkun fomaldarsagna“, bls. 147 o. áfr.
H Sverrir Tómasson 1996:66.
12 Bjarni Vilhjálmsson, „Formáli“ 1982:XXI.
’3 Sjá útgáfu Gustafs Cederschiölds 1877.
’4 Fomaldarsögum hefur verið skipt eftir efni í þrjá undirflokka:
hetjusögur, víkingasögur og ævintýrasögur. Auðvelt er að greina að
hetjusögumar. Þær eru í nánu sambandi við fornan samgermanskan
kveðskap Eddukvæðanna og hafa tragískan endi. Á hinum tveimur
flokkunum er erfiðara að gera skýran greinarmun því að sögur þeirra eru
líkar að byggingu og innihalda margar hverjar sömu, eða svipuð, minni.
15 Righter-Gold, Ruth 1980:425.
1 6 Bósa saga og Herrauðs 1996:6-7.
Sama rit, bls. 7.
18 Sama rit, bls. 5.
19 „Möttuls saga“ 1982:251.
20 Um stíl riddarasagna er hægt að lesa í íslenskri stílfræði 1994:256-
272. Íslendingasagnastíll er jafnan talinn besti fulltrúi þjóðlegs eða
alþýðlegs sögustfls, um hann er fjallað í sama riti, bls. 273-293.
21 „Möttuls saga“ 1982:259-260.
22 Sbr. íslenska bókmenntasögu 1993:233-235.
23 „Örvar-Odds saga“ 1954:274 .
24 Þó að munur sé á hlutverkum kvenna í þýddum riddarasögum
annarsvegar og fmmsömdum riddara- og fornaldarsögum hinsvegar, var
algengt að þýðendur breyttu ýmsu þegar erlendum riddarasögum var
snúið á íslensku. Sögurnar voru færðar milli menningarheima, ef svo má
að orði kveða. Þýðendur slepptu oft löngum tilfinningaríkum einræðum
sögupersóna og meiri áhersla var lögð á atburðarásina. íslensku
þýðendurnir gerðu konumar sterkari og bættu inn klausum til að
undirstrika það. Svo virðist sem konur í hlutverkum hlutlausra þolenda
hafi ekki fallið nægilega vel að íslenskri menningu. Þrátt fyrir þessa
viðleitni þýðenda er enn munur á hlutverkum kvenna í sögunum.
íslensku konurnar eru sterkari en erlendar kynsystur sínar.
23 íslensk bókmenntasaga 1993:228.
2^ „Göngu-Hrólfs saga“ 1954:171.
22 „Flóres sagaog Blankiflúr“ 1954:151.
28 „Saga af Tristram og ísönd“ 1954:244-245.
29 Bósa saga og Herrauðs 1996:17-19. Leturbr. er mín.
30 „Möttuls saga“ 1982:262-263. Leturbr. er mín.
31 Bósa saga og Herrauðs 1996:29-31. Leturbr. er mín.
32 „Möttuls saga“ 1982:267-268. Leturbr. er mín.
33 Bósa saga og Herrauðs 1996:37-38. Leturbr. er mín.
34 „Möttuls saga“ 1982:265. Leturbr. er mín.
33 Sbr. íslenska bókmenntasögu 1993:212.
36 SverrirTómasson 1989:216.
32 „Möttuls saga“ 1982:269.
38 Sama rit, bls. 274-275.
39 Sverrir Tómasson 1989:219-220.
40 Að elska er að lifa 1994:29-30.
25