Bændablaðið - 16.05.2024, Qupperneq 45

45Bændablaðið | Fimmtudagur 16. maí 2024 Á faglegum nótum
Nærri fjórðungur kúnna
í fjósum með >80 kýr
Í skýrslunni kemur fram að flest fjós
landsins eru í dag með 41–60 árskýr,
eða 149 talsins, en fjós með færri
en 20 árskýr voru ekki nema 30 í
árslok 2023 og voru þau þá með 483
árskýr samtals. Það er áþekkur fjöldi
árskúa og er í tveimur stærstu fjósum
landsins.
Meðalbústærð fjósanna í
uppgjörinu var 54,5 árskýr en tveimur
árum fyrr var meðalbústærðin 49,9
árskýr, sem er stækkun um 9,2%.
Alls voru 152 kúabú með færri en 40
árskýr í þessu uppgjöri, eða 32,6%
fjósa landsins, en í þessum fjósum
voru þó ekki nema 16,7% af árskúm
landsins. Bú á bilinu 40–80 árskýr
voru alls 263 talsins eða 56,4% og í
þessum fjósum voru 60,2% af árskúm
landsins í árslok 2023. Þá voru fjós
með fleiri en 80 árskýr alls 51, eða
10,9% og hefur þetta hlutfall hægt
og rólega verið að skríða upp á við á
undanförnum árum. Þannig voru t.d.
ekki nema 3,8% fjósa landsins með
fleiri en 80 árskýr árið 2013 svo dæmi
sé tekið. Nærri fjórðungur árskúa
landsins, eða 23,1%, voru í fjósum
með fleiri en 80 árskýr í árslok 2023.
Þetta hlutfall var rétt undir 20%
í árslok 2021 sem bendir til þess
að þróunin sé heldur í átt að stærri
einingum.
Hlutfall aftakara hækkar hægt
Árið 2009 voru í fyrsta skipti teknar
saman upplýsingar um vinnuléttandi
tækni við mjaltir, þ.e. upplýsingar um
brautakerfi í básafjósum, aftakarakerfi
í básafjósum og tíðni aftakarakerfa í
mjaltabásum. Var þetta gert til þess að
varpa betur ljósi á þær vinnuaðstæður
sem kúabændur landsins búa við, enda
er einn mesti vinnusparnaður við
mjaltir talinn felast í aftakara tækninni.
Á þeim 14 árum sem liðin eru hefur
orðið tiltölulega lítil hlutfallsleg
aukning á notkun tækninnar og þannig
mátti finna aftakara í 41,7% fjósa árið
2009 en nú í 51,2% allra fjósa þar
sem hefðbundin mjaltatækni er notuð.
Þessi vinnuléttandi tækni eykst því
afar hægt hér á landi þrátt fyrir að hafa
verið nú í notkun í rúma hálfa öld í
heiminum.
Í skýrslunni eru ýmsar aðrar
upplýsingar en hér hafa verið nefndar
en hægt er að lesa hina ítarlegu skýrslu
í heild sinni á vef Bændasamtaka
Íslands, www.bondi.is.
2013 2023 Breyting
Básafjós m. fötukerfum 7 1 -86 %
Básafjós m. rörmjaltakerfum 323 121 -63 %
Básafjós m. mjaltabásum 62 21 -66 %
Lausagöngufjós án mjaltaþjóna 139 61 -56 %
Lausagöngufjós m. mjaltaþjónum 108 262 +143 %
Annað 1 0 -100 %
Samtals 640 466 -27 %
Tafla 1. Fjósgerðir og mjaltatækni, breyting á landsvísu síðan 2013.
2023 - Árskýr, meðaltal
Básafjós með rörmjaltakerfum 28,6
Básafjós með mjaltabásum 40,8
Lausagöngufjós án mjaltaþjóna 48,0
Lausagöngufjós með mjaltaþjónum 69,2
Tafla 2. Meðalfjöldi árskúa eftir fjósgerð og mjaltatækni.
Umboðsaðili stihl á ís ndi
Úrval af gæða
sláttuvélum

20% af sláttuvélum
Dagana 16.-20. maí
Opið í fagmannaverslun STIHL frá kl 8-16 al virka daga