Bændablaðið - 13.06.2024, Blaðsíða 12

12 Fréttir Bændablaðið | Fimmtudagur 13. júní 2024
Garðyrkja:
Halla færir út kvíarnar
Halla Sif Svansdóttir Hölludóttir,
garðyrkjuframleiðandi og
eigandi garðyrkjustöðvanna
á Hverabakka og Melum hjá
Flúðum, sagði nýlega skilið við
Sölufélag garðyrkjumanna.
Vörum hennar er nú dreift og
þær seldar undir merkjum nýs
vörumerkis, Sólskins grænmetis.
Þrjú ár eru síðan Halla Sif tók
við rekstri Gróðurs á Hverabakka,
þar sem undirstaða reksturs er
framleiðsla sólskinstómata og
útiræktun grænmetis. Fyrir tæpu
ári síðan festi Halla Sif, ásamt
viðskiptafélaga sínum Torfa G.
Yngvasyni, kaup á garðyrkjustöðinni
Melum, þar steinsnar frá, en henni
fylgdi m.a. Litla bændabúðin á
Flúðum. Á stöðvunum tveimur er
framleitt mikið magn af grænmeti;
tómatar, gúrkur, paprikur, blómkál,
spergilkál, sellerí og kúrbítur svo
eitthvað sé nefnt en Halla giskar á
að hlutfall smátómataframleiðslu
fyrirtækisins sé rúmlega þrjátíu
prósent af íslenska markaðnum.
Sá ekki framtíð í Sölufélaginu
Eins og margir garðyrkjubændur
nýtti Halla sér þjónustu Sölufélags
garðyrkjumanna sem tekur að sér
pökkun, dreifingu og kynningarstarf
á íslensku grænmeti. Eigendur
garðyrkjustöðvanna tveggja, sem
Halla keypti, eiga enn hver sinn tíu
prósenta eignarhlut í Sölufélaginu
sem fylgdu ekki kaupunum. Halla
átti því aðeins lágmarkshlut en var
tiltölulega stór innleggjandi.
Eftir að hafa legið yfir
rekstrargreiningum varð hún
sannfærð um að breytt dreifingarkerfi
væri rétt leið til að byggja fyrirtæki
sitt upp á réttan hátt á næstu árum.
„Þegar þú ert með mjög
skuldsettan rekstur þarftu að rýna í
hverja einustu krónu. Við vorum að
greiða Sölufélaginu fyrir flutning,
alla þjónustu auk söluþóknunar.
Eftir yfirlegu sáum við að það yrði
hagkvæmara fyrir okkur að gera þetta
sjálf, að reyna frekar að mynda sem
mest eigið fé inni í rekstrinum með
þessum hætti. Ég sá því miður ekki
fram á að ég myndi á næstu árum
geta lagt út peninga til að kaupa hlut í
sölufélaginu sem væri í réttu hlutfalli
við það sem ég er að leggja inn.“
Skrefið var tekið nú í vor þegar
vörumerkið Sólskins fór að birtast í
grænmetishillum matvöruverslana.
Kostnaðarsamt í upphafi
Þessari breytingu fylgdi þó mikill
kostnaður. Fjárfesta þurfti í
flutningabíl, tækjabúnaði og fjölnota
kössum ásamt þeirri vinnu sem felst í
þróun, hönnun og markaðssetningu á
nýju vörumerki. En þrátt fyrir þungan
róður til að byrja með er skrefið tekið
með langtímamarkmið í huga.
„Við erum að hugsa þetta til næstu tíu
ára og við sjáum fram á að reksturinn
verði í mjög góðum málum og
hagkvæmari að hluta út af þessari
breytingu.“
Halla segir einnig gott að geta
borið ábyrgð á sinni eigin vöru frá
upphafi til enda. „Sumir hafa engan
áhuga á þessum hluta ferilsins en
við höfum reynslu af markaðs- og
sölumálum og því var þetta verkefni
sem við veigruðum okkur ekki við
að taka til okkar sjálf þó allt ferlið
síðustu mánuði sé búið að taka
rækilega á.“
Hagkvæmni og sjálfbærni
Einnig fylgja breytingunni ákveðin
samlegðaráhrif, bæði í framleiðslu
beggja garðyrkjustöðva og í mann-
auði. Ráðnir voru bæði dreifingar-
og rekstrarstjóri sem einnig sinna
störfum sem áður var aðkeypt.
„Við bárum náttúrlega sjálf litla
ábyrgð á því hvað gerðist þegar
vörurnar fóru út úr pökkunarhúsinu.
En nú hefur opnast nýr heimur með
alls konar nýjum áskorunum,“ segir
Halla. Vörumerki fyrirtækisins hefur
fengið nafnið Sólskins grænmeti
og vísar það í hina rótgrónu
sólskinstómata sem Hverabakki er
þekktur fyrir. „Upprunalega yrki
þeirra smátómata er ´sunstream´og
þaðan kemur íslenska nafnið til að
byrja með. Okkur hefur alltaf þótt
vænt um þetta nafn og það kom
eiginlega ekkert annað til greina en
að fylgja því eftir.“
Því má finna í búðum Sólskins
gúrkur og í sumar munu svo bætast
við Sólskins sellerí, blómkál,
spergilkál og ýmislegt fleira. „Við
erum að prófa okkur áfram með
tegundir í tómötum og smágúrkum
ásamt eggaldinum og paprikum.“
Halla segir það skipta sig máli
að hafa sem fæsta milliliði milli
frumframleiðslunnar og neytandans.
„Framleiðslan er dýr og því er
mikilvægt að reyna að gera þetta á
eins hagkvæmasta hátt og mögulegt
er. Það er einnig ákveðin sjálfbærni
fólgin í því að fylgja vörunni eftir allt
frá framleiðslu til neytanda.“
Langtímamarkmið Höllu er að
koma upp stærri vinnsluaðstöðu þar
sem hægt væri að vinna uppskeruna
og geyma lengur til að lengja
sölutímabil afurðanna og bjóða upp
á breiðara vöruúrval. /ghp
Halla Sif Svansdóttir Hölludóttir á og rekur tvær garðyrkjustöðvar hjá Flúðum,
Hverabakka og Mela. Þar er framleitt mikið magn af grænmeti; tómatar, gúrkur,
paprikur, blómkál, spergilkál, sellerí og kúrbítur svo eitthvað sé nefnt.
Mynd / Aðsend
Lítil og meðalstór fyrirtæki á Íslandi
fá aðgengi að 3,2 milljarða króna
fjármögnun í gegnum InvestEU-
áætlun Evrópusambandsins.
Evrópski fjárfestingasjóðurinn
(e. European Investment Fund/EIF),
sem er í eigu Evrópusambandsins,
hefur undirritað samning við
Byggðastofnun um bakábyrgðir
að upphæð allt að 3,2 milljörðum
króna, vegna nýrra útlána til yfir
50 lítilla og meðalstórra fyrirtækja.
Ábyrgðin er studd af InvestEU-áætlun
Evrópusambandsins.
Nýjar lánveitingar Byggða-
stofnunar verða með sveigjanlegri
skilmálum, til að styðja meðal
annars við unga bændur, viðkvæm
byggðarlög og konur í frumkvöðla-
starfsemi.
Fengu lán vegna kynslóðaskipta
Verkefnið nú er annað ábyrgða-
samkomulag Byggðastofnunar og EIF.
Fyrra samkomulagið (COSME Loan
Guarantee Facility) bætti aðgengi
íslenskra fyrirtækja á landsbyggðinni
að fjármagni á árunum 2021–2023.
Samkvæmt upplýsingum frá
Byggðastofnun var þá 31 búi veitt
lán, alls að andvirði um þriggja
milljarða króna, vegna kynslóðaskipta
í landbúnaði.
Kom COSME-ábyrgðarkerfið að
lánveitingum til 70 aðila sem námu
alls 4,3 milljörðum króna.
Hið nýja samkomulag við Byggða-
stofnun er hins vegar fyrsta ábyrgða-
samkomulagið á Íslandi sem er
stutt af InvestEU-áætlun Evrópu-
sambandsins. Aðild Íslands að henni
var staðfest í fyrra. Um er að ræða
26 milljarða evra ábyrgðarsjóð sem
ætlað er að virkja fjárfestingar upp
á um 370 milljarða evra, þar af um
30% til loftslagsverkefna.
Leið til að jafna lífskjör
Við undirritun samkomulagsins
6. júní sagði Arnar Már Elíasson,
forstjóri Byggðastofnunar, að Ísland
væri eitt af dreifbýlustu löndum
heims, með aðeins fjóra íbúa á hvern
ferkílómetra.
„Því til viðbótar býr um 80%
þjóðarinnar á höfuðborgarsvæðinu
sem leiðir af sér víðfeðm svæði þar sem
fáir eða engir búa. Innviðauppbygging
í dreifðum byggðum er krefjandi
og kostnaðarsöm. Ábyrgðakerfi
InvestEU veitir Byggðastofnun
nauðsynleg úrræði til að veita
mikilvæga og hagkvæma lána-
möguleika í landsbyggðunum til
að jafna lífskjör allra landsmanna,“
sagði Arnar Már. /sá
Byggðastofnun:
Opnað fyrir milljarða
króna fjármögnun
Frá undirritun samnings um 3,2 milljarða króna fjármögnun: F.v. Arnar Már
Elíasson, forstjóri Byggðastofnunar, Thomas Östros, varaforseti Evrópska
fjárfestingarbankans, Lucie Samcová-Hall Allen, sendiherra ESB á Íslandi
og Hrund Pétursdóttir, forstöðumaður fyrirtækjasviðs Byggðastofnunar.
Mynd / Byggðastofnun
Gusi á Skógasafn
Fjölskylda Guðmundar Jónassonar hefur afhent
snjóbílinn Gusa til varðveislu á Skógasafni.
Bíllinn var smíðaður í Bombardier-verksmiðjunum
í Kanada og keypti Guðmundur hann árið 1952. Gusi
var útbúinn með einangruðu farþegarými, öflugri
miðstöð og góðu plássi fyrir tólf farþega. Til þess að
fylgjast með staðsetningu ökutækisins í jöklaferðum
bætti Guðmundur við búnaði eins og áttavita,
hæðarmæli og vegmæli sem dreginn var aftan við
bílinn. Jafnframt var sett talstöð í farartækið, en á
þeim tíma var notkun þeirra afmörkuð við siglingar.
Frá þessu er greint í fréttatilkynningu frá GJ Travel.
Bifreiðin er í mjög góðu standi og getur enn náð
60 kílómetra hraða eins og þegar hún var ný. Að
jafnaði var ekið á 25–30 kílómetra hraða í jöklaferðum
og var farartækið vinsælt í krefjandi hálendis- og
jöklaverkefni. Gusi var til að mynda mikið notaður í
leiðöngrum Jöklarannsóknarfélags Íslands. /ál
Signý Guðmundsdóttir afhendir snjóbílinn Gusa fyrir hönd
föður síns og Andri Guðmundsson, forstöðumaður Skógasafns,
veitir farartækinu viðtöku. Mynd / Aðsend