Bændablaðið - 13.06.2024, Qupperneq 18

18 Fréttir Bændablaðið | Fimmtudagur 13. júní 2024
21. – 26. október 2024
Fararstjórn: Þóra Björk Valsteinsdóttir
Verð 389.500 kr. á mann í tvíbýli
Bókaðu núna á bændaferðir.is
Upplifðu haustblæ í Aþenu! Gist verður á 5* hóteli í miðborg Aþenu, í göngufjarlægð
frá sjarmerandi hverfinu Plaka sem liggur við rætur Akrópólis hæðar. Farið verður í
dagsferðir til Delfí, að hofi Poseidons og á Pelópsskagann þar sem við heimsækjum
m.a. fornu borgina Mýkenu.
Haustblær
í Aþenu
Sími 570 2790 • bokun@baendaferdir.is • Síðumúla 2 • 108 Reykjavík
Hvítlauksbændurnir í Neðri-
Brekku í Dölum fengu nýlega
tvo styrki úr Matvælasjóði,
sem gerir þeim kleift að fara
í frekari framþróun með sína
ræktun og verðmætasköpun úr
hliðarafurðunum.
„Við vorum í Suður-Frakklandi
að kynna okkur hvítlauksyrki sem
við gætum mögulega notað hjá
okkur,“ segir Haraldur Guðjónsson,
sem ásamt konu sinni, Þórunni
Ólafsdóttur, hóf ræktun á hvítlauk
síðasta haust til markaðssetningar
á Íslandi. „Stækkun stendur nú yfir
á landinu sem við ætlum að nota
undir ræktunina í haust, en við
förum úr 0,4 hektara í tvo hektara
– þar sem ræktunarsvæðið verður
um 1,2 hektarar. Viðtökurnar hafa
verið þannig að okkur fannst það
liggja beint við að stækka landið.
Það liggja tvö tún að okkar landi sem
við fáum afnot af undir ræktunina.“
Blóðbergsblandað hvítlaukssalt
Haraldur segir að annar styrkurinn
sé úr Afurð, en þar séu verkefni
sem séu komin af hugmyndastigi
en afurðirnar þó ekki tilbúnar til
markaðssetningar. „Það verður
einmitt verkefnið í haust að
þróa fjórar vörur til viðbótar
hvítlaukssaltinu sem við settum á
markað í byrjun þessa árs – sem
er í raun hliðarafurð af sjálfri
hvítlauksræktuninni. Til viðbótar
við hvítlaukssaltið Skjöld, sem hefur
fengið góðar viðtökur, ætlum við að
koma með hvítlaukssalt sem verður
blandað blóðbergi úr sveitinni,
hvítlauksolíu, hvítlauksmauk og
hvítlauks-confit – sem ekki er til
hér á Íslandi en er hvítlaukur sem
hitaður er í olíu við vægan hita og
hægt er til dæmis að smyrja beint á
brauð eða hvað sem er.“
Einnig fengu þau styrk úr Fjársjóði,
til að afla sér frekari þekkingar um
hvítlauksræktunina og möguleg
hvítlauksyrki til notkunar í Dölunum.
Fimm til tíu prósent hliðarafurðir
Hliðarafurðirnar úr hvítlauks-
ræktuninni eru nánar tiltekið
afgangs hvítlauksgeirar, sem ná ekki
stærðarviðmiðum til að verða útsæði.
Það sem afgangs varð frá síðasta
hausti, þegar þau settu niður í fyrsta
skipti lauk til markaðssetningar, var
notað til þróunar og framleiðslu á
Skildi. Haraldur segir að reikna
megi með að um fimm til tíu prósent
uppskerunnar gangi þannig af og sé
hægt að nýta til verðmætasköpunar
með framleiðslu á nýjum afurðum.
Raunin sé sú að framleiðslan
úr hliðarafurðunum stefni í að
verða álíka verðmæt og sjálfur
hvítlaukurinn, en flestir sem séu
stórtækir í hvítlauksræktun hendi
bara þessum afgangsgeirum.
„Við reiknum með að fara í
þessa vöruþróun á nýjum afurðum
í október,“ segir Haraldur að lokum.
/smh
Matvælaráðherra úthlutaði
tæpum 500 milljónum króna úr
Matvælasjóði þann 5. júní til 46
verkefna.
Þetta var fimmta árið sem
Matvælasjóður úthlutar fjármagni
sem styrkja á þróun og nýsköpun
við framleiðslu og vinnslu matvæla
og hliðarafurða úr landbúnaðar-
og sjávarafurðum. Alls bárust 198
umsóknir og var sótt um rúmlega
þrjá milljarða króna. Matvælasjóður
skiptist í fjóra styrkflokka.
Bára styður verkefni á
hugmyndastigi með styrk að hámarki 3
milljónum króna og hlutu 22 verkefni
slíkan styrk og heildarupphæð
styrkflokksins var tæpar 63 milljónir
kr. Meðal styrkhafa er Elínborg
Erla Ásgeirsdóttir, garðyrkjubóndi
í Breiðargerði í Skagafirði og
formaður VOR – félags um lífræna
ræktun og framleiðslu, sem hlaut tvo
styrki fyrir verkefni sem fjalla um
vallhumal annars vegar og lífrænt
vottaða matvælavinnslu hins vegar.
Stefanía Hjördís Leifsdóttir fékk styrk
fyrir verkefni um notkun geitamysu,
Móðir Jörð ehf. fékk styrk fyrir
verkefni sem fjallar um bygg, Surova
ehf. mun skoða íslenskan saffran
og Aðalsteinn Kornelíus Gunnars-
son fékk styrk fyrir verkefni sem
heitir „Djúptækni til verndunar
kornakra á Íslandi“.
Styrkflokkurinn Kelda styður
rannsóknaverkefni sem miða að
því að skapa nýja þekkingu sem
stuðla að nýsköpun, sjálfbærni,
verðmætasköpun og samkeppnishæfni
íslenskrar matvælaframleiðslu.
Ellefu verkefni hlutu styrki og var
heildarupphæð þeirra tæpar 214
milljónir króna. Meðal styrkþega
eru Hafrannsóknastofnun, Háskóli
Íslands, Háskólinn á Akureyri, Isea
ehf., Landbúnaðarháskóli Íslands,
Matís og Tilraunastöð HÍ í meinafræði.
Afurð styrkir verkefni sem komin eru
af hugmyndastigi og á að nota til að
móta og þróa afurð með hráefnum sem
tengjast matvælaframleiðslu.
Níu verkefni hlutu styrk og
var heildarupphæð þeirra um 154
milljónir króna.
Meðal styrkþega eru bændurnir á
Syðra-Holti í Svarfaðardal sem ætla
að þróa lífræna sauðaosta, María
Eymundsdóttir, bóndi á Huldulandi
í Skagafirði, fyrir ræktun burnirótar
í Aeroponic og hvítlauksbændurnir
í Neðri-Brekku í Dölum fyrir
vöruþróun á vörum úr hvítlauk.
Þau síðastnefndu fengu einnig
styrk úr flokknum Fjársjóður,
sem styður markaðsinnviði og
markaðssókn afurða. Fjögur
verkefni hlutu styrk úr flokknum
og var heildarupphæð þeirra tæpar
60 milljónir króna.
Saltverk fékk styrk fyrir
áframhaldandi uppbyggingu á
sölu og markaðssetningu á vörum
fyrirtækisins á Bandaríkjamarkaði
og Responsible Foods ehf. ætlar
einnig að herja á þann markað
með íslenskt skyrnasl.
Haft er eftir Bjarkeyju
Olsen Gunnarsdóttur matvæla-
ráðherra í tilkynningu sem
fylgir styrkúthlutuninni að
það væri gleðiefni að sjá að
úthlutanir dreifðust jafnt á
milli kynja og skipting á
milli höfuðborgarsvæðis og
landsbyggðar væri í góðu
jafnvægi.

/ghp
Matvælasjóður:
Nokkrir bændur meðal styrkhafa
Bændurnir á Syðra-Holti. Myndir / Aðsendar
Pálmi Jónsson og María Eymundsdóttir á
Huldulandi.
Elínborg Erla Ágeirsdóttir í
Breiðargerði.
Stækka ræktarland og
fjölga vörutegundum
Hvítlauksbændur í Dölunum ætla að nota stuðning úr Matvælasjóði til að
auka við hvítlauksræktunina og fjölga vörutegundum í framleiðslu. Mynd / smh
Bláa lónið hefur fest kaup á jörðinni
Hoffell 2 í Hornafirði og hyggst
byggja þar upp baðstað og hótel.
„Ég gæti trúað að þetta yrðu um
hundrað störf í upphafi og svo veit
maður ekki hvað framtíðin ber í
skauti sér.
Þetta er allavega frábært
verkefni, sem á eftir að verða mjög
mikil lyftistöng fyrir sveitarfélagið
og allt nærumhverfið,“ segir
Sigurjón Andrésson, bæjarstjóri
sveitarfélagsins Hornafjarðar,
aðspurður um fyrirhugaða upp-
byggingu Bláa lónsins við Hoffell
í Hornafirði.
Ætlunin er að byggja þar upp
glæsilegan baðstað, veitingastað
og fjölbreytta gistingu rétt við
jökullónið. Hoffellsjökull er
nyrstur þeirra jökla, sem ganga úr
Breiðabungu á Vatnajökli, en hann
er um tíu kílómetra langur.
Fulltrúar Bláa lónsins héldu
nýlega fund með íbúum í Hornafirði
til að kynna áform sín og var
augljóst að heimamenn eru mjög
spenntir fyrir verkefninu að sögn
bæjarstjórans. „Þetta verður einstakt
á heimsvísu, því get ég lofað miðað
við það sem ég hef séð. Framtíðin
er björt í Hornafirði,“ bætir Sigurjón
kampakátur við.
Í Hoffelli er jarðhiti sem RARIK
á áfram og nýtir til að kynda
Hornafjörð. /mhh
Hundrað ný störf í Hornafirði
Grímur Sæmundsen, forstjóri Bláa lónsins, (t.v.) og Þrúðmar Þrúðmarsson,
eigandi jarðarinnar Hoffell 2, sem hefur nú selt Bláa lóninu hana til
uppbyggingar á sviði ferðaþjónustu. Mynd / Aðsend